INSTYTUCJE

Nazwa

Chór męski "Moniuszko"

Adres

Żnin

Data powstania

1909-02-07

Opis

Chór Męski "Moniuszko" Żnin Powstał w lutym 1909 roku w Żninie. Pierwsza jego nazwa to "Koło Śpiewackie Polskie", głównym celem chóru było podtrzymywanie przez śpiew ducha narodowego, nauka mowy polskiej, tradycji i patriotyzmu.

    Grono obywateli Żnina zebrało się w restauracji Józefa Bukowskiego w dniu 7 lutego 1909 roku, podejmując uchwałę o założeniu męskiego Koła Śpiewackiego.

    Tego samego dnia uchwalono statut Koła Śpiewackiego Polskiego w Żninie.     W skład pierwszego Zarządu koła weszli: Józef Janicki - mistrz bednarski - prezes; Józef Pankowski - mistrz malarski - sekretarz; Kazimierz Gummer - lekarz weterynarii - dyrygent; oraz członkowie: Edmund Bykowski - kupiec; Władysław Meliński - kupiec; Wojciech Bilski, Franciszek Nowacki - mistrz fryzjerski; Władysław Strzyżewski - kupiec.

    Członkami koła byli przeważnie mężczyźni starsi, ale wśród nich również dwóch dwudziestolatków: Ignacy Derech i Franciszek Ebel, którzy związali się z chórem przez długie lata.

W 1910 r. Koło przystąpiło do Wielkopolskiego Związku Śpiewaczego Okręgu XII Wągrowieckiego.

W lipcu tego roku zespół zorganizował w Żninie pierwszy zjazd śpiewaczy. Uczestniczyły w nim chóry z Wągrowca, Poznania i Bydgoszczy. Była to wielka i wspaniała manifestacja patriotyczna. Mimo zakazu władz pruskich ulicami Żnina przeszedł pochód śpiewaków w strojach narodowych. Koło żnińskie za odśpiewanie pieśni "Do Węgrzyna" zdobyło trzecie miejsce. Ta manifestacja ruchu śpiewaczego przyczyniła się do wzmocnienia koła i zwiększenia liczby członków.

    31 lipca 1910 roku chór wziął udział w jubileuszowym zjeździe chóru "Halka". Praca śpiewacza rozwija się coraz pomyślniej zwłaszcza, gdy do nowych władz zostają wybrani: druh Teodor Joachimowski jako zastępca i druh Franciszek Ebel, który przejął funkcję dyrygenta.

    "Moniuszkowcy" urządzajli wieczory literackie, zabawy połączone z występami artystycznymi i przedstawieniami amatorskimi. Na podkreślenie zasługuje działalność Edmunda Bykowskiego, który jako aktor-amator organizuje spotkania literackie.

    W 1913 roku żnińscy śpiewacy zorganizowali obchód setnej rocznicy śmierci księcia Józefa Poniatowskiego, wykonując kantatę pt. "Książę Józef narodu chwała". W czerwcu 1914 roku koło uczestniczy w X walnym Zjeździe Śpiewaczym w Poznaniu. Poza chórami z kraju wystąpiły zespoły z Westfalii, Nadrenii i Górnego Śląska. Chór ze Żnina wykonał tam pieśń "Wisła" w opracowaniu K. Borkiewicza oraz Żalecanki F. Nowowiejskiego.

W 1914 roku chór brał udział w X Walnym Zjeździe Śpiewackim w Poznaniu. W latach 1915-1918 chór przerwał działalność, bowiem większość członków chóru brała udział w wojnie. Wznowienie pracy śpiewaczej nastąpiło w 1919 r., a zespół rozszerzył swą działalność o wystawianie sztuk teatralnych i operetek. W międzywojennym okresie do ważnych wydarzeń należało zorganizowanie zjazdu chórów z okazji 15-lecia istnienia Koła, a kulminacyjnym punktem stało się poświęcenie sztandaru, którego fundatorem było żnińskie społeczeństwo. Pamiętny też koncert odbył się w 1925 roku, kiedy to chórem dyrygował Feliks Nowowiejski. Wybuch II wojny światowej ponownie przerwał pracę artystyczną zespołu. Po odzyskaniu niepodległości na Pałukach znów ożywił się ruch śpiewaczy. Rok 1960 to okres słabszej aktywności chóru. Następne 10-lecie w historii chóru to okres ponownego kryzysu, który doprowadził w 1973 r. do podjęcia przez zarząd bolesnej decyzji o zawieszeniu prób. Sytuacja uległa poprawie, gdy w 1974 r. Mariana Leśniewskiego. W 1988 roku po rezygnacji Mariana Leśniewskiego za pulpitem dyrygenckim stanął Grzegorz Rządkowski. Rok 1990 przyniósł kolejną zmianę na stanowisku dyrygenta. Grzegorza Rządkowskiego zastąpiła Beata Różańska - nauczyciel muzyki w żnińskich szkołach. W 1992 r podczas IX Konkursu Chórów Bydgoskiego Oddziału PZCHiO o Puchar Wojewody Bydgoskiego "Moniuszkowcy" zajęli w swej kategorii I miejsce. W ponad 50-letnią historię powojennej Polski żniński "Moniuszko" wpisał się jako aktywny uczestnik wszystkich ważnych uroczystości i rocznicowych obchodów na terenie miasta i regionu. Równocześnie, jako członek bydgoskiego oddziału PZCHiO, dobrze prezentował się podczas regionalnych i ogólnopolskich konkursów i festiwali. Za swoją bogatą artystyczno-promocyjną działalność otrzymał różne nagrody i odznaczenia, a wśród nich: Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki, Medal "Za szczególne zasługi dla województwa bydgoskiego", Złotą Odznakę Zarządu Głównego "Społem", Medal Żnińskiego Towarzystwa Kulturalnego im. Tadeusza Małachowskiego oraz Odznakę Honorową Złotą z Wieńcem Laurowym PZCHiO. Obecnie szefem artystycznym jest Beata Różańska - absolwentka Akademii Muzycznej im. I. Paderewskiego w Poznaniu. Funkcję akompaniatora od 1978 roku pełni Maria Markiewicz - absolwentka Akademii Muzycznej im. K. Lipińskiego we Wrocławiu. Chór "Moniuszko" w 2000 roku liczył 38 członków.

Maria Markiewicz Działalność artystyczno-promocyjna Chóru Męskiego "Moniuszko" w Żninie w latach 1909-1999, w: ZN 14 AM Bydgoszcz 2000.

Henryka Golec, Gdy chór "Moniuszko" nie nazywał się jeszcze "Moniuszko" Pałuki, nr 41 (21/1992)