Nazwa
Kapela muzyczna - Brdów
Adres
Brdów
Data powstania
1892
Opis
Brdów - kapela muzyczna Pierwsza wzmianka o istnieniu kapeli muzycznej w Brdowie pochodzi z roku 1892. Z wydanej w tym czasie encyklopedii dowiadujemy się, że około 1780 r. "przeor Cyryl Żernicki wystawił chór dla muzyki, która tu istniała na wzór jasnogórskiej...". Przebadanie materiałów archiwalnych konwentu brdowskiego potwierdziło tę wiadomość. Niestety szczupła ilość źródeł w ogóle, a całkowity ich brak odnośnie do wieku XVII, uniemożliwia ustale-nie, w jakim czasie kapela powstała i do kiedy trwała jej działalność. Udokumentowane źródłami istnienie kapeli przypada na początkowe lata XVIII wieku. Właśnie z tego okresu dokładnie z roku 1711 pochodzi Rejestr Inwentarza kościoła brdowskiego, w którym znajduje się następująca wzmianka "w celi przeorskiej... skrzypców do chóru trzie". Sporządzone w latach następnych spisy nie wskazują na wzrost posiadanych instrumentów. Sytuacja zmieni-ła się dopiero w 1745 roku, kiedy to kapela wzbo-gaciła się o instrumenty dęte. W trzy lata później dochodzą jeszcze oboje, waltornie i "trąby" co w sumie stanowi całkiem zasobne instrumentarium. Inwentarze instrumentów muzycznych z lat późniejszych, niestety nie zachowały się. Natomiast w archiwum zakonu paulinów w Częstochowie przechowuje się 8 różnych kompozycji z lat 1786-1788, na których widnieje napis: "pro Choro Brdovienzi". Nie ma pewności, czy rękopisy te zostały przekazane kapeli w Brdowie, ale sam fakt przygotowania dla niej tak poważnych pozycji repertuarowych dowodzi wielkich możliwości wykonawczych i wysokiego poziomu zespołu. Były to msze, offertoria, arie, a ponadto 3 symfonie w tym jedna Haydna. Rodzaje kompozycji świadczą, że kapela posiadała nie tylko kościelny ale i świecki charakter. O wiele wcześniej aniżeli wspomniane instrumenty orkiestrowe istniały w Brdowie organy. Pierwsza wzmianka o nich pochodzi niestety dopiero z 1714 r., kiedy to w spisie rzeczy kościelnych wymieniono "pozitiw wielki". Instrument ten spłonął w 1747 r. w czasie wielkiego pożaru, który ogarnął cały niemal Brdów. Jednak szybko pomyślano o odbudowie organów a wznie-siono je z funduszu złożonego na ten cel przez hr. Kaspra Skarbka i jego żonę Annę z Gajewskich. Później ok. roku 1780 kapela Skarbka z Izbicy brała udział w jednej z uroczystości w Brdowie. Llista znanych nam z nazwisk muzyków brdowskich nie jest długa. Otwiera ją organista Andrzej, działający w latach 1690-tych, a inni organiści, to Wojciech Seneliński (1716-1722), Michał Kratecki i przebywający przez długie lata w Brdowie również organista Szymon Kozłowicz. Wydaje się, że najbardziej eksponowaną postacie wśród muzyków brdowskich był tamtejszy kantor Jan Mączkowski. Jego nazwisko pojawia się często na kartach ksiąg, me-trykalnych w latach 1715-1737. Przy klasztorze istnia-ła szkoła, co dla ówczesnej praktyki muzycznej miało ogromne znaczenie. Wzmianka o jej działalności doty-czy roku 1582. Nie jesteśmy w stanie określić dokładnie czasu do jakiego istniała kapela brdowska. Działalność jej kończy się zapewne wraz z kasatą klasztoru brdowskiego.
Jadwiga Kotarska Tradycje muzyczne ziemi pomorsko-kujawskiej, w: Z dziejów sztuki i muzyki polskiej na Pomorzu, t.1, FP Bydgoszcz 1980.
