Nazwa
Orkiestra Symfoniczna "Borowiak"
Adres
Tuchola
Data powstania
1946
Data zakończenia
1959
Opis
Na początku 1946 roku z inicjatywy Stanisława Balewskiego, podinspektora oświaty dorosłych i Alfonsa Warczaka, nauczyciela i przedwojennego działacza ruchu muzycznego w Tucholi przy Oddziale Związku Nauczycielstwa Polskiego powstał zespół muzyczny „Borowiak”. Skupiał on głównie nauczycieli i pragnących muzykowania tucholan i mieszkańców powiatu reprezentujących różne środowiska zawodowe (urzędnicy, rzemieślnicy, kolejarze i rolnicy). Pierwsze spotkanie założycielskie odbyło się w mieszkaniu prywatnym kupca Józefa Faustmanna, na które przybyli: Stanisław Balewski, Alfons Warczak, Łucjan Bukowski, Bernard Karnowski i Bolesław Wiórek. Ustalono na nim zakres działalności zespołu, szczegóły organizacyjne oraz sposoby pozyskiwania środków finansowych. Związek Nauczycielstwa Polskiego ustanowiono jako instytucję wspierającą duchowo, Stanisław Balewski zajął się rozreklamowaniem zespołu, Alfons Warczak werbowaniem członków, a Józef Faustmann, jako miłośnik muzyki, wyasygnowałz własnych środków sumę pieniędzy na potrzebny sprzęt muzyczny oraz organizował spotkania wstępujących do zespołu członków. Pierwszym dyrygentem (od 1 IX 1946) był Alfons Borkowski, absolwent Miejskiego Konserwatorium Muzycznego w Bydgoszczy (1936) w klasie fortepianu i śpiewu, późniejszy inicjator Festiwalu Muzyki Organowej w Kamieniu Pomorskim. Pod jego kierunkiem zespół uprawiał głównie muzykę taneczną. Po otrzymaniu przez niego funkcji wizytatora muzyki w Kuratorium Oświaty w Szczecinie kierownictwo zespołu i batutę przejął po nim na 10 lat Alfons Warczak (nauczyciel Liceum Pedagogicznego i Szkoły Ćwiczeń). Zespół zmienił repertuar na popularne utwory muzyki poważnej, stając się w ten sposób średniej wielkości orkiestrą symfoniczną. Po A. Warczaku prowadzenie zespołu przypadło Alfredowi Koniarskiemu, również nauczycielowi Liceum Pedagogicznego w Tucholi. Pierwszy skład „Borowiaka” przedstawiał się następująco: I skrzypce: Bogumił Dąbrowski, Edmund Sawicki, Alfred Koniarski; II skrzypce: Jerzy Żurawka, Tolimir Dąbrowski, Edward Megger; wiolonczela: Teodor Słoma, Rudolf Marczyński; klarnet: Konrad Pałczyński; trąbka: Ignacy Szwedowski; puzon klawiszowy: Jan Puppel; puzon suwakowy: Ewald Voigt; tuba: Jan Glazer; flet: Antoni Pieczka, Władysław Bilicki; fisharmonia: Bolesław Wiórek; pianino: Lucjan Bukowski; perkusja: Witold Bloch. Później do zespołu dołączyli: Atanazy Szews, Barbara Skórkówna, Stefan Wegner, Wacław Kozłowski i Bernard Karnowski. Repertuar orkiestry był różnorodny, od marszów poprzez utwory muzyki ludowej po fragmenty oper i operetek. Część repertuaru stanowiły też kompozycje własne (np. Marsz borowiacki), a z braku dostępu do partytur na własny użytek ich rospisywaniem dla orkiestry zajmowali się Alfons Warczak i Łucjan Bukowski (organista z kościoła pw. Bożego Ciała). Zespół koncertował najpierw w Tucholi i okolicach, potem w miastach województwa bydgoskiego, a następnie zapraszany był na różne przeglądy i eliminacje zdobywając wysokie lokaty, konkurując z orkiestrami z dużych ośrodków. O renomie i poziomie artystycznym „Borowiaka” świadczą nagrania dla Polskiego Radia emitowane na antenie ogólnopolskiej i współpraca z Robertem Satanowskim – dyrygentem Pomorskiej Orkiestry Symfonicznej. Nagrodą za I miejsce w Ogólnopolskich Eliminacjach Amatorskich Zespołów Artystycznych było ufundowanie przez Ministra Kultury i Sztuki 18 instrumentów muzycznych (1953). „Borowiak” uczestniczył w V Światowym Festiwalu Młodziezy i Studentów w Warszawie w 1955 roku. Działał do 1959 roku.
Zobacz:
Maria Ollick, Muzyczny obraz Tucholi (1945-2005), w: Wydarzenia muzyczne na Pomorzu i Kujawach, pod red. A. Kłaput-Wiśniewskiej, B. Mielcarek-Krzyżanowskiej, Bydgoszcz 2006, ss. 141-156.
