OSOBY

Imię

Karol

Nazwisko

Hławiczka

Miejsce urodzenia

Ustronie koło Cieszyna

Miejsce śmierci

Cieszyn

Biografia

Karol Hławiczka (ur. 14 lutego 1894 w Ustroniu koło Cieszyna, zm. 22 lipca 1976 w Cieszynie) był synem Andrzeja Hławiczki – nauczyciela, organisty ewangelickiego, zbieracza pieśni ludowych i działacza muzycznego, jednego z pionierów przedwojennej kultury muzycznej Śląska Cieszyńskiego. Od 1900 mieszkał z rodziną w Cieszynie. Tam uczył się muzyki, najpierw pod kierunkiem ojca, a od 1908 w prywatnej szkole muzycznej Slavika. W latach 1908-1912 uczęszczał do gimnazjum w Cieszynie. W 1912 zdał maturę. W latach nauki gimnazjalnej śpiewał w szkolnym chórze, a w latach 1910-1912 prowadził amatorski chór „Arion”. Po maturze wyjechał do Wiednia. Podjął studia prawnicze, jednak musiał je przerwać wskutek tragicznej śmierci ojca. W 1914 powrócił do Cieszyna. Objął posadę organisty w ewangelickim Zborze Jezusowym oraz (po zdaniu we Wiedniu egzaminu uprawniającego do nauczania śpiewu w szkołach średnich) nauczyciela śpiewu w Męskim Seminarium Nauczycielskim w Bobrku pod Cieszynem (1914-1929). W 1917 zdał we Lwowie egzamin nauczycielski ze skrzypiec. W czasie I wojny światowej prowadził w Cieszynie orkiestrę dętą Legionów Polskich oraz znany w mieście prywatny zespół instrumentalny.

W 1921 opublikował w „Dzienniku Cieszyńskim” swój pierwszy artykuł pt. Gwara inteligencji śląskiej. W 1921-1922 odbył prywatne studia muzyczne w Wiedniu (kompozycja i fortepian u F. Schmidta) i Warszawie (fortepian u A. Michałowskiego, kontrapunkt u F. Szopskiego). W 1925 studiował prywatnie w Paryżu organy u M. Dupré, w 1926 – w Londynie (fortepian u Th. Matthaya) i Rzymie (kompozycja u F. Dobicciego). Po powrocie do kraju zatrudnił się jako nauczyciel śpiewu w polskim gimnazjum oraz jako organista w zborze ewangelickim. Owocem jego wielkiego zaangażowania w pracę nauczycielską był wydany w Cieszynie dwutomowy Śpiewnik szkolny (Cieszyn 1922, 1925) i towarzyszący mu podręcznik metodyczny Główne zadania metodyczne nauki śpiewu w szkole powszechnej (Cieszyn 1925), a następnie pionierski czterotomowy podręcznik solfeżu zawierający polskie melodie ludowe (Solfeż polski. Podręcznik czytania nut głosem oparty na polskiej pieśni ludowej, w układzie 1, 2 i 3 głosowym przeznaczony dla szkół powszechnych średnich, zawodowo-muzycznych i seminariów nauczycielskich. Warszawa 1926-1939; wyjątek z publikacji ukazał się w Wielkiej Brytanii nakładem Oxford University Press w 1933 roku).

Karol Hławiczka był w omawianym okresie czyny również jako pianista. Od 1925 wielokrotnie koncertował w miejskim teatrze i innych salach Cieszyna, wykonując repertuar klasyczny i romantyczny, m.in. był cenionym wykonawcą utworów Chopina. W latach 1928-1931 pracował jako nauczyciel muzyki w Seminarium Nauczycielskim w Mysłowicach koło Katowic. Równocześnie sprawował funkcję instruktora muzycznego przy Wydziale Oświecenia w Katowicach. W tym czasie wiele komponował, tworząc zarówno dzieła reprezentujące klasyczne gatunki orkiestrowe, kantatowe i kameralne (m.in. Sonata na skrzypce op. 7; Trio na skrzypce, wiolonczelę i fortepian op. 8; Kwartet fortepianowy B-dur op. 9; Boże Narodzenie – kantata na chór, głosy solowe i orkiestrę op. 10, wydana w 1971 roku w Warszawie w zbiorze ewangelickim: Zaśpiewaj Panu pieśń nową, Tańce polskie na fortepian op. 12 – wydane w Warszawie w 1937; istnieje także rękopiśmienna wersja orkiestrowa utworu; Preludia organowe op. 14-18; Koncert fortepianowy d-moll op. 19; Suita in stillo antico na fortepian op. 25), jak też opracowania pieśni ludowych przeznaczone do użytku amatorskiego, w szczególności dla chórów szkolnych (Wstań pieśni, Drybek, Kaczok, Trojak wydane jako wkładka do czasopisma „Muzyka w Szkole” 1931 nr 6, Hasło, Cztery konie we dworze, wydane w Cieszynie1931, Śląsk śpiewa, Pieśń o Wiśle, nadto – opracowanie chóralne Śpiewnika dla dzieci Noskowskiego ze słowami Konopnickiej, opublikowane w Warszawie w 1930, zbiór 75 pieśni marszowych do użytku młodzieży szkolnej, harcerskiej i przysposobienia wojskowego, wydany w Katowicach w 1931 i Pieśni na uroczystości państwowe do użytku szkolnego, Warszawa 1933).

Powodzenie działań artystycznych, pedagogicznych i organizatorskich znanego już wówczas dobrze w stolicy Śląska Hławiczki przesądziły o tym, że w 1931 roku zdecydował się on osiedlić w Warszawie. We wrześniu tego roku objął stanowisko instruktora muzycznego w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego i rozpoczął pracę nauczyciela muzyki w Państwowym Pedagogium. W 1932 zdał eksternistycznie egzamin dyplomowy w Konserwatorium Warszawskim w zakresie gry na organach i pedagogiki muzycznej. W tym czasie nadal występował jako pianista, przede wszystkim jednak pochłaniała go praca naukowa, pedagogiczna i popularyzatorska. Był współtwórcą nowatorskich programów nauczania śpiewu w szkołach powszechnych (jednym z czołowych autorytetów w dziedzinie kształcenia słuchu; m.in. propagował nowatorską metodę nauczania solfeżu zwaną tonic-solfa), autorem serii podręczników metodycznych oraz śpiewników szkolnych (Nauczanie śpiewu w szkole powszechnej. Podręcznik metodyczny dostosowany do nowego programu. Warszawa 1934; Lekcje śpiewu dla klasy I i II szkoły powszechnej oraz artykuły związane z zagadnieniami szkolnymi. Warszawa 1934; Wesołe piosenki. Katowice 1936; Leć pieśni w dal. Podręcznik nauki śpiewu dla klasy VI szkoły powszechnej III stopnia. [wspólnie z F. Rybickim i S. Wysockim]. Warszawa 1936; I zanućmy pieśń wesoło. Podręcznik śpiewu dla kl. V szkoły powszechnej. [wspólnie z W. Lachmanem]. Warszawa 1936; Wesołe piosenki. Zbiór łatwych piosenek dla przedszkoli i niższych oddziałów szkoły podstawowej. Katowice 1936; Moja piosenka. Podręcznik śpiewu dla klasy IV szkoły powszechnej [wspólnie z J. Baranowską-Borową]. Katowice 1938; Przewodnik metodyczny do podręcznika śpiewu dla IV klasy szkoły powszechnej pt. „ Moja piosenka”. Książka dla nauczyciela [wspólnie z J. Baranowską-Borową]. Katowice 1938), twórcą koncertów szkolnych, festiwali, radiowych audycji muzycznych, kursów dla nauczycieli, redaktorem pism pedagogicznych: „Muzyka w Szkole” (Katowice 1929-1933), „Śpiew w Szkole” (Warszawa 1933-1934; pismo redagował dalej m.in. T. Mayzner), „Nowa Muzyka w Szkole” (Warszawa 1938), nadto pomysłodawcą, redaktorem i współautorem wydanej w Warszawie w latach 1935-1938 serii Biblioteczka pieśni regionalnych (jego autorstwa są tomy: Kaliskie, Częstochowa, Kaszuby, Krakowskie, Kujawy, Mazowsze, Podlasie, Polesie, Śląsk, Wielkopolska, Wołyń). Ostatnią przedwojenną publikacją Hławiczki z omawianej dziedziny jest zbiór Pieśni znad Olzy (Katowice 1939), będący plonem podjętych u progu lat 30. systematycznych badań nad folklorem Ziemi Cieszyńskiej (w 1929 Hławiczka opublikował swoją pierwszą pracę etnomuzykologiczną pt. Muzyka ludowa Śląska Cieszyńskiego („Śpiewak” 1929 nr 8/9). Dalsze badania nad śląską pieśnią ludową szły w kierunku odkrywania związków ich rytmiki i melodyki z pieśniami innych regionów Polski; wysunął tezę o charakterystycznym występowaniu rytmów mazurowych i polonezowych w pieśniach Śląska Cieszyńskiego. Zajmował się również folklorem innych regionów, czego owocem były publikacje: Najstarszy zbiór melodyj pieśni i tańców podhalańskich („Muzyka Polska” 1936 nr 4) i Niewydane zbiory O. Kolberga („Pion” 1936 nr 47).

W latach 30. rozpoczął też zbieranie źródeł dawnej muzyki polskiej, szczególnie religijnej, reprezentującej krąg protestancki. Opublikował pierwsze w Polsce artykuły na temat pieśni protestanckich: Polskie pieśni ewangelickie („Przegląd Ewangelicki” 1939 nr 1) oraz Znaczenie polskich pieśni ewangelickich w historii kultury polskiej („Przegląd Ewangelicki” 1939 nr 2). Zabiegał o udostępnienie publiczności repertuaru protestanckiego. Z jego inicjatywy odbył się w 1937 roku w warszawskim kościele ewangelicko-augsburskim koncert muzyki religijnej, który transmitowało Polskie Radio. Tam też odkrył Hławiczka uznaną za zaginioną Passio Domini nostri Jesu Christi Józefa Elsnera. Zrekonstruował partyturę, opisał w prasie fachowej i doprowadził do wykonania dzieła w Filharmonii Warszawskiej (1938). Równocześnie prowadził poszukiwania źródeł do muzyki polskiej, religijnej i świeckiej, na terenie Cieszyna. W tamtejszej zabytkowej ewangelickiej Bibliotece Tschammera odnalazł najstarszy polski zbiór polonezów z 1728 r. Poświęcił mu opublikowaną w „Muzyce Polskiej” (1938 nr 3) pracę Nieznane polonezy z roku 1728.

Nie zaniedbywał też działalności pianistycznej. W 1936 roku wystąpił w Filharmonii Warszawskiej, grając pod dyrekcją Józefa Ozimińskiego swój Koncert fortepianowy d-moll (wykonanie transmitowało Polskie Radio). Doświadczenie pianistyczne zainspirowało też szereg prac chopinologicznych Hławiczki. Z nich sprzed wojny datuje się artykuł Kurs interpretacji dzieł Chopina („Muzyka” 1933 nr 1).

Lata II wojny światowej Hławiczka spędził w Warszawie, zarabiając występami w kawiarniach i lekcjami fortepianu w prywatnej szkole Rogalskiej. Po 1945 roku rozegrał się w życiu Hławiczki dramat, który był udziałem wielu muzyków śląskich. Oskarżony o współpracę z Niemcami, musiał dla własnego bezpieczeństwa, a przede wszystkim w perspektywie pozostawania bez pracy, opuścić Polskę. Osiadł na Zaolziu, kontynuując tam pracę prywatnego nauczyciela muzyki. Założył i prowadził chór „Harfa” w Czeskim Cieszynie i „Lutnia” w Trzyńcu. Działał w Sekcji Literacko-Artystycznej Polskiego Towarzystwa Kulturalno-Oświatowego w Czechosłowacji. Z ramienia Sekcji zorganizował w latach 1951-54 cztery popularne festiwale młodzieżowe. W 1958 roku powrócił do Polski. Mimo znacznego dorobku naukowego, który w latach 50. poszerzył się o dalsze prace poświęcone muzyce kręgu protestanckiego (m.in. Polska hymnologia protestancka jako źródło wiadomości do muzyki polskiej XVI wieku. „Theologia Evangelica” 1951 nr 2), jak też prace publicystyczne, nie zdołał włączyć się w nurt prac miejscowych teoretyków, związanych z katowicką PWSM. Objął posadę nauczyciela fortepianu i teorii muzyki w Państwowej Szkole Muzycznej w Cieszynie (gdzie pracował do czasu przejścia na emeryturę w 1964) oraz nauczyciela kształcenia słuchu w Zespole Artystycznym Ludowej Pieśni i Tańca „Śląsk”. Kontynuował pracę organisty w miejscowym kościele ewangelickim, koncertował w śląskich kościołach ewangelickich, m.in. w Katowicach. Prowadził dalej swoje badania nad muzyką Chopina, koncentrując się na jej stronie rytmicznej (planował też napisanie obszernej pracy analitycznej o rytmie w muzyce; szkice do tej pracy zachowały się w rękopisach). Zdołał nimi zainteresować fachowe pisma muzyczne polskie i zagraniczne. Z prac chopinologicznych Hławiczki w latach 50. i 60. ukazały się: Eine rhythmische Analyse der Ges-dur Etude von Chopin, op. 10 nr 5 („Chopin-Jahrbuch“ [Wien], 1956), Reihende polymetrische Erscheinungen in Chopins Musik („Annales Chopin 3“, 1958), L’echange rhythmique dans la musique de Chopin (“Annales Chopin 4”, 1959), Chopin – Meister der rhythmischen Gestaltung („Annales Chopin 5“ 1960). Hławiczka wziął udział w I Międzynarodowym Kongresie Chopinowskim w Warszawie (1963), gdzie wystąpił z pracami: Ein Beitrag zur Verwandtschaft zwischen der Melodik Chopins und der polnischen Volksmusik oraz Eigentümliche Merkmale von Chopins Rhythmik. W tym samym roku opublikował w wiedeńskim „Chopin-Jahrbuch“ artykuł Zur Chopinischen Walzerrhythmik.

Niezależnie od analiz muzyki Chopina po powrocie do Polski prowadził Hławiczka dalej, na własny rachunek, szeroko zakrojoną kwerendę zabytkowych zbiorów bibliotecznych Cieszyna. Podobne badania przeprowadził w latach 60. w Nitrze na Słowacji oraz w Dreźnie. Ich rezultatem było doprowadzenie do wydania w PWM kilku XVII- i XVIII-wiecznych druków muzycznych (Najdawniejsze polskie polonezy na klawesyn lub fortepian (PWM 1961); Tańce polskie ze zbioru Anny Szirmay-Keczer (PWM, w serii Źródła do Historii Muzyki Polskiej 1963); Z polonezów polskich na fortepian (PWM 1965); Polonezy polskie z XVIII w na zespoły instrumentalne (PWM 1967, wyd. w serii: Źródła do Historii Muzyki Polskiej); Polonezy ze zbiorów Anny Marii Saskiej, z. 1-3 (PWM 1967, 1968, 1971; już po śmierci Hławiczki wyszedł w Niemczech opracowany przez niego reprint kancjonału toruńskiego Cantional albo pieśni duchowne. Thorn 1587. Nachdruck. Ed. und Vorwort von.... Frankfurt a/M. 1980), ponadto zaś długi szereg artykułów w czasopismach polskich i zagranicznych, uwzględniających różnorodną problematykę – od genezy i funkcji odnalezionych przez siebie dzieł i druków muzycznych (Hławiczka był propagatorem tezy o pierwotnym przeznaczeniu utworów Mikołaja Gomółki, Cypriana z Sieradza i Wacława z Szamotuł dla obrządku protestanckiego), poprzez analizę utworów (interesowała go w szczególności obecność rytmów polonezowych w muzyce barokowej), po szczególnie cenne badania porównawcze nad profesjonalną i ludową kulturą muzyczną Polski, Czech i Słowacji. Z owych artykułów warto wymienić: Ze studiów nad muzyką polskiego odrodzenia. „Muzyka” 1958 nr 1-2; Pieśni Cypriana z Sieradza. Przyczynek do historii ruchu śpiewaczego w Polsce. „Muzyka” 1959 nr 3; Eine handschriftliche Miniatur-Orgeltabulatur in Cieszyn. „Die Musikforschung“ 1960 nr 4; Ze studiów nad stylem polskim w muzyce. „Muzyka” 1960 nr 4; Zur Polonaise g-moll (BWV Anh. 119) aus dem Notenbüchlein für Anna Magdalena Bach. „Bach-Jahrbuch“ 1960; O zabytkach muzyki polskiej na Słowacczyźnie. „Zwrot” 1961 nr 7; Odkrycie polonezów polskich z I połowy XVIII wieku. „Ruch Muzyczny” 1961 nr 1; Nowe przyczynki do historii poloneza w wieku XVII. „Ruch Muzyczny” 1961 nr 24; Zbiór nieznanych polonezów polskich z początku XVIII wieku. „Muzyka” 1961 nr 1-2; Dalsze odkrycie polskich polonezów w CSRS. „Zwrot” 192 nr 4; Polska Proportio. „Muzyka” 1963 nr 1-2; Znaczenie źródeł słowackich dla historii poloneza. „Zwrot” 1963 nr 12; Z dziejów poloneza; Do historii poloneza. W: Z dziejów muzyki polskiej. Bydgoszcz 1964; Ze studiów nad historią poloneza. „Muzyka” 1965 nr 2;; Die Herkunft der Polonaise-Melodie aus der Ouverture h-moll (BWV 1067) von J. S. Bach. „Bach-Jahrbuch“ 1966; Grundriss einer Geschichte der Polonaise bis zum Anfang des 19. Jahrhunderts. „Särtyck ur Svensk Tidskrift for Musikforskning“ [Stockholm] 1968; Vom Quempas-Singen in Polen. „Jahrbuch für Liturgik und Hymnologie“ 1967, 1968; Melodie Wacława z Szamotuł, Cypriana Bazylika i Mikołaja Gomółki w Kancjonale brzeskim. „Muzyka” 1968 nr 1-2; Geneticka analyza rytkiky oravskych pesni. „Hudobnovedne Studie” [Bratislava] 1969 nr 3; Wpływ muzyki polonezowej na folklor krajów sąsiadujących z Polską. W: Z dziejów muzyki polskiej. Bydgoszcz 1969; Sprawa kancjonału Artomiusza z roku 1578. „Musica antiqua. Acta scientifica” 1969; Zum Problem des polnischen Kantionals von 1578. „Jahrbuch für Li urgik und Hymnologie“ 1969; Lieder der Haushirtentums in polnischen Gesangbüchern des 16. Jahrhunderts. „Jahrbuch für Liturgik und Hymnologie“ 1969; Entwicklungsgang polnischer protestantischer Gesangbücher des XVI und XVII Jahrhunderts. „Jahrbuch für Liturgik und Hymnologie“ 1970, Polonez w latach 1792-1830. W: Stefan Burhardt: Polonez. Katalog tematyczny. T 2. Kraków 1976.

W ostatnich latach życia powrócił Hławiczka do zainteresowań muzyką ludową, ogłaszając prace o folklorze cieszyńskim (Śląski polonez ludowy – Wolny. „Literatura Ludowa” 1965 nr 4; Muzyka ludowa Śląska Cieszyńskiego. W: Z zagadnień twórczości ludowej. Wrocław 1972; Prispevek k reseni problematiky rytmu v lidowych melodiich Tesinskeho Slezska. „Casopis Slezskeho Musea” [Opava] 1975, z. 2 Przenikanie i wzajemne wpływy elementów muzycznych polskich i czeskich w folklorze cieszyńskim. W: Z zagadnień folkloru muzycznego na Śląsku Cieszyńskim. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego nr 141. Red. Józef Kubik. Katowice 1977), a także mazurskim (Melodie polskie w kancjonale mazurskim. „Komunikaty Mazursko-Warmijskie” 1963 nr 3). Powrócił również do planów napisania książki o rytmie w muzyce (ich odbiciem była publikacja artykułu Musikalischer Rhythmus und Metrum w czasopiśmie „Die Musikforschung“ (1971). W późnych latach 70. nawiązał wreszcie kontakt z katowicką PWSM, biorąc udział w organizowanych tam konferencjach naukowych (w zeszytach naukowych wydawanych przez PWSM w Katowicach opublikował: Chopin w Cieszynie. W: Chopin na Śląsku. Prace Biblioteki Głównej PWSM w Katowicach, 1973; Nieznany kancjonał z nutami z Biblioteki Śląskiej w Cieszynie. Zeszyty Naukowe PWSM w Katowicach, nr 11, 1974; Chopin a Jan Sebastian Bach. W: Chopin a muzyka europejska. Prace Biblioteki Głównej PWSM w Katowicach, 1977.

Istotnym działem powojennej pracy Hławiczki było popularyzowanie kultury religijnej w środowisku młodzieży ewangelickiej, jak również pielęgnowanie kultury pieśni religijnej w szerokich kręgach wyznań chrześcijańskich. Efektem tej działalności były opracowania młodzieżowych pieśni religijnych (Stokrotki. Pieśni religijne dla dzieci. Trzanowice [1948], rkp. powielany; Cytra. 50 pieśni misyjnych na chór mieszany. Trzanowice 1950, rkp. powielany; Pieśni Nadziei i Wiary. Kancjonał Kościoła Metodystycznego. T 1-2. Warszawa 1970; Harfa. Śpiewnik ewangelicko-augsburski w PRL dla misji wewnętrznej. Warszawa 1971) oraz artykuły w prasie ewangelickiej („Kalendarz Ewangelicki”, „Jednota”, „Strażnica Ewangeliczna”, „Pielgrzym Polski”). W okresie powojennym Hławiczka zajmował się również publicystyką muzyczną, pisując w „Ruchu Muzycznym” oraz czasopismach śląskich i zaolziańskich („Zwrot”, „Głos Ziemi Cieszyńskiej”, „Zaranie Śląskie”, „Kalendarz Beskidzki”). Wśród prac publicystycznych duże znaczenie mają artykuły popularyzujące kulturę muzyczną kręgu protestanckiego (np. Wkład protestantyzmu do polskiej kultury muzycznej. W: Udział ewangelików śląskich w polskim życiu kulturalnym. Warszawa 1974).

Już jako emeryt podjął Hławiczka, na zaproszenie Ryszarda Gabrysia, pracę nauczyciela solfeżu w nowo wówczas utworzonym Wydziale Pedagogiczno-Artystycznym Filii Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie (1973-74). W 1975 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Za swoją działalność otrzymał ponadto Medal Polskiego Towarzystwa Kulturalno-Oświatowego w Czechosłowacji oraz medal Towarzystwa im. F. Chopina.

Dorobek Karola Hławiczki był dotąd analizowany jedynie przez badaczy kultury regionu cieszyńskiego. Jego sylwetka i część dorobku kompozytorskiego oraz pedagogicznego zostały omówione w kilku pracach magisterskich opracowanych w Filii Uniwersytetu Śląskiego (dawniej Seminarium Nauczycielskie) w Cieszynie. Niestety, osobista spuścizna Hławiczki, w tym jego biblioteka, uległa z woli rodziny rozproszeniu; książki i czasopisma, które zbierał, zostały rozdane bądź sprzedane; resztki zbioru bibliotecznego Hławiczki znajdują się w rękach kilku muzyków cieszyńskich.

Bibliografia (układ chronologiczny)

Świerkosz Irena: Życie i działalność Karola Hławiczki. Praca dyplomowa. Maszynopis. Seminarium Nauczycielskie w Cieszynie, 1966;

Gabryś Ryszard: Karol Hławiczka. „Poglądy” 1972 nr 22;

Nasi twórcy i działacze: Karol Hławiczka. „Ogniwo” [Praga] 1974;

Gregor Vladimir: Karol Hławiczka a hudba na Tesinsku. „Tesinsko” [Karvina] 1974;

Rosner Edmund: Karol Hławiczka. „Ogniwo” [Czeski Cieszyn] 1974 nr 1;

Rosner Edmund: Karol Hławiczka. „Informator Kulturalny Regionu Cieszyńskiego” 1974 nr 8;

Gabryś Ryszard: Karol Hławiczka. „Kalendarz Ewangelicki” 1975;

Hławiczka Karol. W: International Who is Who in Music and Musicians Directory. Seventh Edition. Cambridge 1975;

Kadłubiec Daniel: Nad dziełem Karola Hławiczki. „Zwrot”1976 nr 10;

Rosner Edmund: Karol Hławiczka 1894-1976. „Głos Ziemi Cieszyńskiej” 1976 nr 33;

Presz Urszula: Solfeż Polski Karola Hławiczki. Praca magisterska. Maszynopis. Uniwersytet Śląski Filia w Cieszynie, 1976;

Cybulska-Gabryś Janina: Sylwetki muzyków cieszyńskich w świetle uwarunkowań społecznych. W: Kultura muzyczna ziemi cieszyńskiej. Red. Cz. Grabowski. Prace Biblioteki Głównej PWSM w Katowicach 1977, nr 3;

Mariusz Teresa: W rocznicę śmierci Karola Hławiczki. „Ruch Muzyczny” 1977 nr 25;

Miśka Hubert: Karol Hławiczka i jego zbiór 75 pieśni marszowych. Praca magisterska. Maszynopis. Uniwersytet Śląski Filia w Cieszynie, 1982;

Rosner Edmund: Karol Hławiczka. W: Nauczyciele w środowisku cieszyńskim. „Biuletyn Metodyczny” 1979 nr 3-4;

Rosner Edmund: Materiały do bibliografii Karola Hławiczki. W: „Watra. Rocznik Bielski” 1989;

Kaczorowska-Guńkiewicz Mirosława: Hławiczka Karol. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Część biograficzna hij. Red. E. Dziębowska. Kraków 1993;

Bauman-Szulakowska Jolanta: Polska kultura muzyczna na Śląsku Górnym i Cieszyńskim w latach 1922-1939. Katowice 1994;

Karol Hławiczka: dokumenty, materiały prasowe, ikonografia. W: Biblioteka Główna Akademii Muzycznej w Katowicach, teczka 1014 Ik.

[Magdalena Dziadek: http://free.art.pl/demusica/de_mus_9/09_15.html]