Imię
Łucjan
Nazwisko
Bukowski
Miejsce urodzenia
Osiek k. Skórcza
Data urodzenia
1896-01-05
Miejsce śmierci
Tuchola
Data śmierci
1979-11-10
Biografia
Bukowski Łucjan - organista, pedagog (1896-1979)
Urodził się 5 stycznia 1896 r. w Osieku koło Skórcza w rodzinie chłopskiej. Rodzicami byli Ignacy i Weronika z domu Gołombiewska. Po skończeniu w 1910 r. szkoły powszechnej, przy wsparciu miejscowego proboszcza i wyrzeczeniach najbliższej rodziny, podjął naukę w Biskupiej Szkole Organmistrzowskiej w Pelplinie. W 1914 r. wrócił do Osieka, by zastąpić tamtejszego organistę powołanego do wojska. Dwa lata później podzielił los poprzednika i jako żołnierz armii pruskiej (co było na terenie zaboru zjawiskiem powszechnym) przebywał na froncie do 11 listopada 1918r. Po zakończeniu wojny, do kwietnia 1920 r., kiedy to podjął pracę organisty w parafii Zdroje, był bez pracy, przechodząc w tym czasie krótkie przeszkolenie w szeregach Wojska Polskiego w Grudziądzu. W latach 1922-1926 był organistą w kościele parafialnym w Czersku. W obu parafiach ceniony był za rzetelność i fachowość w pracy. Lata 1926-1932 – to nowe doświadczenie życiowe i zawodowe. Monotonia pracy organisty bez możliwości rozwinięcia artystycznych skrzydeł skłoniła go do zmiany organów na fortepian i działalności rozrywkowej jako pianisty w zespole koncertującym w lokalach (Więcbork, Naklo, Świecie). Praca ta pozwoliła na doskonalenie warsztatu w różnych dziedzinach muzyki, na twórczą inwencję i pomysły aranżacyjne, co zaowocowało w późniejszym okresie. Kolejny zwrot w życiu nastąpił 1 listopada 1932 r., kiedy to proboszcz ks. dr K. Kreft zaangażował go na stanowisko organisty w kościele parafialnym w Tucholi. Praca w dużej parafii w mieście okazała się spełnieniem ambicji na miarę posiadanego wykształcenia. Wielkie znaczenie odegrała tu osobowość proboszcza.
Od tego czasu związał z Tucholą swoje dalsze losy, oddając się życiowej pasji – muzyce. Oprócz obsługi nabożeństw był wiceprezesem i dyrygentem Towarzystwa Chóru Kościelnego św. Cecylii, które to powołane w 1903 r. nie tylko propagowało śpiewa chóralny, ale rozwijało działalność obywatelską i towarzyska. W 1937 r. Bukowski jako delegat Tucholi w uznaniu fachowość i zasług dla ruchu śpiewaczego został II dyrygentem Zarządu Okręgu Chórów Kościelnych w Chojnicach. Wybuch II wojny światowej przerwał ustabilizowane życie rodzinne i zawodowe. Jako organista pełnił swoje obowiązki do chwili powołania do wojska – znowu do obcej armii. Jako niepewny element nie biorący udziału w walkach, stacjonował wraz z innymi Polakami wcielonymi do armii pod koniec wojny (1944) na terenie Holandii, gdzie 8 maja 1945 r. zastała ich kapitulacja. Przebywając przez pół roku w polskim obozie pod Lubeką, pełnił tam służbę w kaplicy obozowej jako organista i asystent kapelana. W grudniu transportem morskim przybył do Gdyni. W dniu 15 grudnia 1945 r. zgłosił się do pracy w biurze parafialnym w Tucholi. Natychmiast przystąpił do reaktywowania chóru kościelnego, który początkowo działał prężnie, bazując głównie na przedwojennych chórzystach. W czasach stalinowskich chór ograniczył swoją działalność, głównie w obawie o konsekwencje wyciągane wobec jego członków przez ówczesne władze. Istniał jednak nieformalnie, występując okazjonalnie podczas większych uroczystości kościelnych. W tym czasie Ł. Bukowski pracował twórczo. Podjął trud zebrania i opracowania w nowej szacie harmonicznej pieśni kościelnych raz wokalno-instrumentalnych opracowań liturgicznych. Plonem tej pracy było: 135 pieśni wg roku liturgicznego, 33 msze w języku polskim (kompletyne), 36 pieśni eucharystycznych, 23 pieśni żałobne, 238 kolęd i pastorałek oraz pieśni maryjne, ku czci świętych, Najświętszego Serca Jezusowego i pieśni przygodne, których zebrało się łącznie 217. Do tego należałoby doliczyć nieszpory, Gorzkie żale, drogę krzyżową oraz pieśni i hymny łacińskie. Ukoronowaniem twej działalności jest kompozycja własna Ł. Bukowskiego ECCE SECERDOS MAGNUS na chór, orkiestrę i organy. Prawykonanie tego utworu odbyło się 9 sierpnia 1965 r. w kościele p.w. Bożego Ciała z okazji przyjazdu sufragana diecezji chełmińskiej ks. biskupa Zygfryda Kowalskiego. Wszystkie wymienione opracowania i kompozycje zachowane w starannych i czytelnych rękopisach znajdują się w posiadaniu rodziny. Wszyscy proboszczowie, doceniając pracowitość i dokładność Ł. Bukowskiego, powierzali mu dodatkowo prowadzenie kancelarii parafialnej. Powojenna działalność muzyczna tucholskiego organisty nie ograniczała się tylko do płaszczyzny sakralnej. Był jednym z inicjatorów założonego w 1946 r. i działającego do 1959 r. Zespołu muzycznego „Borowiak” – małej orkiestry symfonicznej, zdobywającej czołowe miejsca na przeglądach, konkursach ogólnopolskich i koncertującej w Polskim Radiu. Oprócz muzykowania w zespole odpowiedzialny był za aranżację i rozpisywanie partytury. W 1974 r. powstał przy Tucholskim Domu Kultury kameralny zespół muzyczny „Złota jesień życia”, w którym pod kierownictwem Ł. Bukowskiego grali niektórzy członkowie dawnego „Borowiaka”. Zespól uprawiał muzykę popularną i działał dwa lata. W organizowanych przez TDK konkursach i przeglądach muzycznych zasiadał w jury wspólnie z innymi tucholskimi muzykami. W 1964 r. obchodził jubileusz 50-lecia pracy zawodowej.
Z tej okazji otrzymał z rąk biskupa K. Kowalskiego list gratulacyjny. W ciągu swej aktywności zawodowej, jak również po przejściu na emeryturę był wziętym prywatnym nauczycielem muzyki. Zmarł 10 listopada 1979 r. w Tucholi. Spoczywa na cmentarzu parafialnym. Na nagrobku widnieją stylizowane organy jako symbol ziemskiej działalności wieloletniego, zasłużonego organisty parafii pw. Bożego Ciała w Tucholi.
Zobacz: Maria Ollick, Wybitni, niepospolici, zasłużeni, znani i nieznani czasem zapomniani przedstawiciele regionu tucholskiego, Tuchola 2004, str. 24-27.
Zobacz: Maria Ollick, Łucjan i Edward Bukowscy. Tucholscy muzycy i nauczyciele, w: Nauczyciele muzyki na Pomorzu i Kujawach, pod red. A. Kłaput-Wiśniewskiej, Bydgoszcz 2008, ss. 145-156.
