OSOBY

Imię

Xenia

Nazwisko

Grey

Miejsce urodzenia

Kodiak (Alaska)

Miejsce śmierci

Warszawa

Biografia

Xenia Grey - śpiewaczka 

„Księżniczka wodewilu” w okresie dwudziestolecia międzywojennego. We wrześniu 1989 r. zespoły bydgoskiej opery wystąpiły na XXIII Festiwalu im. J. Kiepury w Krynicy, prezentując dwa spektakle: operę „Madame Butterfly” G. Pucciniego i operetkę „Zemsta nietoperza” J. Straussa. Ponadto orkiestra operowa pod dyr. R.J. Delekty towarzyszyła z powodzeniem gali operetkowej pn. „Zaczarowany świat operetki, zorganizowanej w Pijalni Domu Zdrojowego. Jednym z gości honorowych była Xenia Grey. Była to już wówczas mocno starsza pani, lecz pełna temperamentu, dowcipu i uśmiechu. Przypominała, iż w latach 30. pracowała  przez jeden sezon artystyczny w Teatrze Miejskim w Bydgoszczy. Zagrała na bydgoskiej scenie  premierową rolę Soni w operetce „Carewicz” F. Lehara (1o X 1936), a także w operetce „Diabelski jeździec” I. Kalmana (27 XII 1936). Rok później  (20 I 1937) artystka pożegnała się z bydgoska sceną, występując w operetce „Polska krew” O. Nedbala. Otrzymała bowiem zaproszenie na gościnne występy do teatru operetkowego „Lutnia” w Wilnie. Pojechała tam i została dwa sezony, aż do wybuchu wojny. Okupację przeżyła w Warszawie, po wyzwoleniu wyjechała do Krakowa. Występowała z czołowymi  solistkami polskiej sceny operetkowej: Lucyną Messal, Barbarą Kostrzewską, Beatą Artemską, przed i po wojnie. Zadebiutowała 25 października 1929 r. w operetce I. Kalmana „Księżna Chicago”, bezpośrednio po ukończeniu  konserwatorium, na scenie Warszawskiej Operetki Reprezentacyjnej, kierowanej przez Wacława Julicza i Zdzisława Górzyńskiego.

X. Grey radowała ludzi pełnym temperamentu śpiewem i tańcem. W rzeczywistości jednak była bardzo skromną, wręcz nieśmiałą kobietą. Xenia Grey to pseudonim sceniczny artystki, jej prawdziwe nazwisko brzmiało Martyszówna. Była córką duchownego prawosławnego, późniejszego naczelnego kapelana  prawosławnego Wojska Polskiego – pułkownika Bazylego Martysza. Urodziła się na wyspie Kodiak w stanie Alaska w Ameryce Północnej. Przez pół wieku była związana z operetka. W swojej karierze artystki operetki i wodewilu miała prawie sto ról, zajmowała się także reżyserią, po wojnie współpracowała m. in. z operetką w Lublinie Ukończyła Konserwatorium Muzyczne w Warszawie, a jej  dyplom, jak wspominała z dumą, podpisywał Karol Szymanowski – ówczesny rektor tej uczelni.  Przez pół wieku cieszyła i bawiła publiczność – także Bydgoszczy.