Imię
Irena
Drugie imię
Stanisława
Nazwisko
Dubiska
Nazwisko rodowe
Dubiska
Nazwisko panieńskie
Dubiska
Miejsce urodzenia
Inowrocław
Data urodzenia
1899-09-26
Miejsce śmierci
Warszawa
Data śmierci
1989-06-01
Tytuł akademicki
prof.
Biografia
Dubiska Irena Stanisława Aniela (Angelika) - skrzypaczka, pedagog.
Urodzona 26.09.1899 w Inowrocławiu w rodzinie kupca Edwarda i Władysławy z domu Jewasińskiej. W 1914 ukończyła Konserwatorium Sterna w Berlinie ze złotym medalem klasy mistrzowskiej prof. M. Grünberga, następnie studiowała dalej pod kierunkiem sławnych skrzypków - Bronisława Hubermana i Carla Flescha. koncertowała w wielu krajach europejskich, często z B. Hubermanem, a także wspólnie z Caludiem Arrau, przyszłym pianistą światowej sławy. W 1919 debiutowała w Warszawie, wykonując koncert Brahmsa. Była pierwszą wykonawczynią utworów skrzypcowych Karola Szymanowskiego, z którym dawała wspólne koncerty w kraju i za granicą. Chętnie grywała utwory Mieczysława Karłowicza i Henryka Wieniawskiego. Występowała w zespołach kameralnych; w 1930 założyła Polski Kwartet Muzyczny, który działał z wielkim powodzeniem aż do 1939. W okresie okupacji z jej inspiracji powstał w Warszawie kwartet smyczkowy, który występował w kawiarni muzycznej B. Woytowicza. Występowała też na tajnych koncertach, grała dla rannych powstańców w 1944. Od początku swej kariery artystycznej zaangażowała się w pracę pedagogiczną. Od 1919 w Konserwatorium w Warszawie, od 1946 w WSM w Łodzi i PWSM w Warszawie. Wykształciła wielu wybitnych skrzypków, m.in. Wandę Wiłkomirską, M. Brylankę, Piotra Janowskiego. Do 1981 była jurorem wszystkich konkursów skrzypcowych im. H. Wieniawskiego (dwukrotnie przewodniczyła sądowi konkursowemu), a nadto uczestniczyła w pracach jury konkursów muzycznych w Genewie i Brukseli. W 1946 została mianowana profesorem nadzwyczajnym, a w 1956 profesorem zwyczajnym. Opracowała szereg utworów skrzypcowych, m.in. Bacha, Lipińskiego, Wieniawskiego, Paderewskiego, Szymanowskiego, Karłowicza, Bacewiczówny. Wygłaszała odczyty na tematy związane z polską literaturą muzyczną. Aktywnie pracowała w Stowarzyszeniu Polskich Artystów Muzyków i Stowarzyszeniu Polskich Artystów Lutników. Wchodziła w skład Prezydium Narodowej Rady Kultury. Była laureatką wielu znaczących nagród, honorowym obywatelem Poznania i Lublina. Odznaczona została Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą i Kawalerskim Orderem Odrodzenia Polski oraz Orderem Sztandaru Pracy I i II kl. Zmarła 0l.06.1989 w Warszawie.
Zob. Lucjan Dombek Inowrocławski Słownik Biograficzny Z.1. 1991s.27Łoza, Czy wiesz, s. 153 (fot.); J. Brodziński, Zmarła I. Dubiska. "Gazeta Pomomorska z 19 VI 1989; Kto jest kim w Polsce, Informator biograficzny, Warszawa 1984, s. 183; ,,Dziennik Kujawski" z l XI 1903, 8 X 1910, 4 II 1916, 29 II 1916, 16 VI 1926, 15 X 1938; ,,Ziemia Kujawska" z 11 I 1948; USC Inowrocław, Ks. ur. 1897 nr 860; List I. Dubiskiej z 5 V 1987 (w posiadaniu E. Mikołajczaka).
Zobacz:
