Imię
Bernard
Drugie imię
i rodzina
Nazwisko
Kalinowski
Miejsce śmierci
Szubin
Biografia
Bernard Kalinowski (*23.03.1886 +10.02 1976) zapoczątkował tradycje muzykowania w rodzinie Kalinowskich. Mieszkaniec Szubina, pracownik szubińskiego browaru, grał na skrzypcach. Małżonka Janina z Bembnistów (*31.11.1900 +5.04.1978) pochodziła z rodziny wrażliwej na muzykę i śpiew - jej bracia Walery oraz Ludwik należeli do szubińskiego chóru "Halka". Janina Kalinowska po II wojnie przyczyniła się do powstania amatorskiego żeńskiego chóru, działającego przy kościele św. Marcina w Szubinie (dyrygentem tego zespołu był Hieronim Kałamaja). Ich syn Wacław (* 11.05.1929 +3.07.2001) kontynuował domowe granie. Jego ulubionym instrumentem został akordeon. Początkowo uczęszczał do Państwowej Średniej Szkoły Muzycznej w Bydgoszczy. Występował w bydgoskim wojskowym chórze Zespołu Pieśni i Tańca. Wacław Kalinowski, pracował w różnych miejscach, m.in. w szpitalach dr Jurasza w Bydgoszczy i w Szubinie. Był związany z szubińskim Domem Kultury oraz prowadził aktywną działalność w Świetlicy Wiejskiej w Rynarzewie. 18 maja 1958 roku w szubińskich eliminacjach powiatowych Ogólnopolskiego Konkursu Kapel, Śpiewaków i Akordeonistów w kategorii śpiewu zajął I miejsce z wyróżnieniem. Dwa dni później, w rywalizacji w kategorii akordeon, uplasował się również na najwyższym podium. 14 czerwca tego roku w eliminacjach wojewódzkich Ogólnopolskiego Konkursu Kapel, Śpiewaków i Akordeonistów w Bydgoszczy w kategorii akordeonistów zdobył III lokatę. W 1957 roku został kierownikiem Świetlicy Gromadzkiej w Rynarzewie. W momencie przejęcia funkcji kierownika tamtejszy zespół muzyczny liczył zaledwie 10 osób. W krótkim czasie przyczynił się do powstania: kwartetu męskiego, sekstetu i tria żeńskiego, zespołu mandolinistów, orkiestry. 17 sierpnia 1958 roku rozpoczął funkcjonowanie, liczący 30 osób, chór Koła Gospodyń Wiejskich przy Świetlicy Gromadzkiej, kierowany przez Wacława Kalinowskiego. Wykonawcy zaczęli prezentować swoje umiejętności podczas świąt państwowych, rocznic i uroczystości lokalnych, zdobywając początkowo uznanie mieszkańców Rynarzewa i powiatu szubińskiego: Od 15 września 1960 roku za sprawą Wacława Kalinowskiego zaczyna funkcjonować Ognisko Muzyczne, które uczy gry na akordeonie i mandolinie. Najmłodsi zgłoszeni chętni uczęszczali do III klasy szkoły podstawowej. Pod koniec lat sześćdziesiątych zwolniono go, decyzją Ministra Kultury i Sztuki, z obowiązku uzupełnienia wykształcenia średniego w celu ubiegania się o uzyskanie kategorii instruktora amatorskiego zespołu artystycznego. Otrzymał uprawnienia muzyka-piosenkarza I grupy, nadane przez Okręgową Radę Zakładową Muzyków Rozrywkowych w Bydgoszczy. Został przyjęty do chóru bydgoskiej opery, jednak z powodów rodzinnych zmuszony był wkrótce zrezygnować z wymarzonej pracy. Wacław Kalinowski poślubił w 1953 roku Jadwigę Daniel. Żona od 15 roku życia występowała w żnińskim zespole ludowym prowadzonym przez Gabriela Leśniewskiego. Podobnie jak mąż kochała śpiew. W tej kategorii 18 maja 1958 roku przyznano jej I miejsce w eliminacjach powiatowych Ogólnopolskiego Konkursu Kapel, Śpiewaków i Akordeonistów. Doczekali się czwórki dzieci: Marii, Marka, Eugeniusza i Bogumiły, które po rodzicach odziedziczyły zamiłowanie do muzyki. Pociechy od najmłodszych lat występowały wspólnie z rodzicami, śpiewając i grając na: pianinie, gitarze, perkusji, flecie, organach i innych instrumentach. Z czasem do rodzinnego zespołu dołączyli zięciowie: Krzysztof Piekarski (kontrabas) i Leszek Czaj (skrzypce); synowa Danuta z Kamińskich (tamburyno) oraz liczne wnuki, z których najstarszy liczy obecnie 27 lat. W zbiorach rodzinnych przechowywane są liczne zapisy nutowe i śpiewniki. Najstarsze zachowane fragmenty pamiętają jeszcze czasy zaborów. Z okresu międzywojennego jest m.in. Śpiewnik strzelecki (Warszawa 1934) oraz M. Krawczyka, U stóp ołtarza - 10 pieśni eucharystycznych na 2 równe głosy z towarzyszeniem organów (Kraków 1939). Przeważają zdecydowanie materiały z okresu po 1945 r. Największy rozgłos rodzinie Kalinowskich przyniosła kapela podwórkowa Apachy, która powstała na początku 1976 roku w Rynarzewie. Skład grupy, w momencie założenia, przedstawiał się następująco: Wacław Kalinowski (kierownik kapeli; akordeon, śpiew) Marian Barnach (klarnet, saksofon) Janusz Nowakowski (bęben, śpiew) Edward Matwiejczyk (kontrabas) Teodor Markiewicz (skrzypce) Czesław Maciejewski (czynele). Pierwsze publiczne występy muzyków miały miejsce 22 maja tego roku na święcie strażackim w Chomętowie i podczas zawodów kręglarskich w Wąsoszu. W repertuarze zespołu znalazły się pałuckie melodie zaczerpnięte głównie z Pieśni ludowych z Kujaw, Pałuk i Kaszub, które zostały wydane staraniem Kujawsko- Pomorskiego Towarzystwa Kulturalnego w Bydgoszczy. Wykonując melodie związane z folklorem wiejskim występowali w pałuckich strojach ludowych, wypożyczonych od kcyńskiego zespołu regionalnego Pałuki. Kapela podwórkowa Apachy i zespół ludowy w lipcu 1976 roku uczestniczyli w telewizyjnym programie Bank Miast, rozegranym pomiędzy Tucholą i Kamieniem Pomorskim. Wystąpili w plebiscycie TMMB i "Dziennika Wieczornego" na Bydgoszczanina roku 1976, podczas którego solistami byli: Wacław, Jadwiga i Marek Kalinowscy oraz Alicja Maciborka i Janusz Nowakowski. Prezentowali swój repertuar z okazji różnych imprez w wielu miejscowościach. Po koniec lat 70-tych Kapela podwórkowa miała charakter typowo rodzinnego zespołu i występowała w składzie: Wacław Kalinowski (ojciec), akordeon; Jadwiga Kalinowska (matka), śpiew; Bogumiła Kalinowska (córka), śpiew; Maria Piekarska (córka), śpiew; Marek Kalinowski (syn),śpiew; Eugeniusz Kalinowski (syn), gitara; Krzysztof Piekarski (zięć), kontrabas; Teodor Markiewicz, skrzypce; Edmund Matwiejczyk, bas, Jan Nowakowski, bęben; Bernadeta Łapka, mandolina; Alicja Maciborka, śpiew; Marian Barnach, saksofon i klarnet; Janusz Pacer, operator dźwięku. Kalinowscy sześciokrotnie wzięli udział w Ogólnopolskich Spotkaniach Muzykujących Rodzin we Wrocławiu, w latach 1978-1980 i 1983-1985. Za każdym razem było to dla nich wyjątkowe przeżycie. Wyjazdy przyczyniały się do jeszcze większej integracji rodziny i stanowiły dodatkową zachętę do podnoszenia własnych umiejętności muzycznych. W przygotowanych programach nawiązywali do folkloru pałuckiego oraz piosenek wykonywanych przez znane w kraju kapele podwórkowe. W jubileuszowych X Ogólnopolskich Spotkaniach Muzykujących Rodzin (Wrocław, 9-12 maja 1985 r.), 10-osobowa rodzina Kalinowskich zaśpiewała piosenki: O Szubinie, Pani Marta, Przy kominku, Gdzieś na pałuckim szlaku, Czy ty wiesz moja miła, Na szerokim placu, Za kilka lat, Czterech łysych, Jeśli chcesz emocji wiele, Tango rozstania, Kupujcie jaja, Jesienne róże, Parasolki, Wrocławski Nowy Dom. Był to ich ostatni występ w tego rodzaju imprezie. Otrzymywali od organizatorów zaproszenia, lecz ze względu na pogarszający się stan zdrowia Wacława Kalinowskiego zrezygnowano z dalszych wyjazdów. W kronice rodzinnej zanotowano, iż w 1985 roku wystąpiono w sumie po raz 1600. Skład zespołu Apachy ulegał zmianom, ale jego podstawę stale stanowiła rodzina Kalinowskich. Chorującego Wacława Kalinowskiego zaczął zastępować grający na akordeonie Marian Szymański. Nadal muzyka ludowa i podwórkowa rozbrzmiewała w Szubinie i okolicy. Była także emitowana przez radio - audycje z ich udziałem prowadził w bydgoskiej rozgłośni Ryszard Lewandowski. Umilkła wraz z odejściem w ubiegłym roku Wacława Kalinowskiego, któremu krótko przed śmiercią Kujawsko-Pałuckie Towarzystwo Kulturalne w Szubinie, za popularyzowanie folkloru pałuckiego i działalność kulturalną, nadało medal im. ks. Jana Kleina.
Ryszard Nowicki, Rodzinne muzykowanie Kalinowskich, w: Twórcy i animatorzy muzyki...., ZN 16 AM, Bydgoszcz 2002, s.233.
