OSOBY

Bohdan Muchenberg - muzykolog, teoretyk muzyki.

   Edukację muzyczną rozpoczął od nauki gry na skrzypcach. Ukończył Polską Średnią Szkołę nr 2 w Grodnie. Po wojnie zamieszkał z rodzicami w Bydgoszczy: tu po otrzymaniu świadectwa maturalnego podjął studia na Wydziale Prawno-Ekonomicznym na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Swoją edukację kontynuował na Wydziale Humanistycznym i Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Nawiązał wówczas współpracę z Adolfem Chybińskim. Tam również w roku 1952 uzyskał magisterium z muzykologii.

   Po studiach, Muchenberg rozpoczął pracę w Podstawowej i Średniej Szkole Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Toruniu, nauczając tam przez szereg lat przedmiotów teoretycznych. Praca ta ważna była dla Muchenberga ze względu na cenne doświadczenia dydaktyczne, które zaowocowały później powstaniem do dziś aktualnych podręczników dla szkół muzycznych - Pogadanek o muzyce, Literatury muzycznej i Wychowania muzycznego. Nie poprzestając jednak na tej działalności dydaktyczno-pedagogicznej, Muchenberg podjął w roku 1962 pracę w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Sopocie, z którą związany był aż do roku 1980.

   Jego działalność na rzecz badania i popularyzowania muzyki polskiej była nadzwyczaj wszechstronna i intensywna. W latach 1955-1956 opracowywał cykle audycji dla Rozgłośni Polskiego Radia w Bydgoszczy; realizował się jako członek Stowarzyszenia polskich Artystów Muzyki, a następnie Związku Kompozytorów Polskich, w sekcji muzykologów; zajmował się pracą edytorską; oprócz publikacji sensu stricto naukowych pisał ponadto recenzje prasowe i odczyty; jego podręczniki dla szkół muzycznych, pisane na zlecenie PWM, weszły na stałe do kanonu lektur i do dziś cieszą się uznaniem, o czym świadczą liczne ich wznowienia.

   Od intensywnej działalności badawczej, dydaktycznej, publicystycznej i popularyzatorskiej oderwała Muchenberga choroba: w roku 1976 przeszedł na rentę, a cztery lata później całkowicie zrezygnował z pracy na uczelni. Pogarszający się systematycznie stan zdrowia uniemożliwił mu ukończenie rozprawy doktorskiej, przygotowanej na Uniwersytecie Warszawskim pod kierunkiem profesora Hieronima Feichta, wybitnego badacza i cenionego znawcy muzyki dawnej.

   Bohdan Muchenberg zmarł 29 lipca 1993 roku w Sopocie i pochowany został na sopockim cmentarzu.

Zainteresowania naukowe Bohdana Muchenberga koncentrowały się głównie wokół dawnej muzyki polskiej, przede wszystkim wieku XVIII i początku wieku XIX. Wyniki swoich badań publikował w kwartalniku "Muzyka", "Zeszytach Naukowych" Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Gdańsku, w serii Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego "Z dziejów muzyki polskiej", teksty źródłowe zaś, w swoich opracowaniach wydawał w cyklu "Źródła do historii muzyki polskiej" i "Symfonie polskie" - tu ukazały się symfonie Jakuba Gołąbka, Michała Orłowskiego i Jana Engla. Muchenberg opracował ponadto szereg symfonii Bazylego Bohdanowicza, Wacława Raszka, Jacka Szczurowskiego, Kasprzykowskiego, Leszczyńskiego, Kobierkowicza, Żebrowskiego.

Za najszerzej zakrojony i w pełni zrealizowany projekt badawczy Muchenberga uznać wypada bez wątpienia inwentaryzację archiwum zbiorów muzycznych ojców paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie, którą to inwentaryzację na zlecenie Instytutu Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego przeprowadził wespół z Pawłem Podejką w latach 1963-1965. Prowadził także badania archiwalne, m.in. w Gostyniu Wielkopolskim, w zbiorach gidelskich i sandomierskich.

Podstawowym celem badań Muchenberga była możliwie daleko idąca rekonstrukcja obrazu muzyki polskiej XVIII wieku, przede wszystkim muzyki instrumentalnej, a w tym - szczególnie symfonicznej.

Zobacz:

Aleksandra Lisecka, Bohdan Muchenberg jako historyk i teoretyk muzyki, w: Nauczyciele muzyki na Pomorzu i Kujawach, pod red. A. Kłaput-Wiśniewskiej, Bydgoszcz 2008, ss. 169-179.