Imię
Ryszard
Nazwisko
Kwiatkowski
Miejsce urodzenia
Jaranowo
Data urodzenia
1931-05-27
Miejsce śmierci
Bydgoszcz
Data śmierci
1993-03-22
Biografia
Kompozytor, wykładowca na Wydziale Wychowania Muzycznego (obecnie Wydział Dyrygentury, Jazzu i Edukacji Muzycznej) Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy.
Urodził się 27 maja 1931 roku w Jaranowie, zmarł 22 marca 1993 w Bydgoszczy. Uczęszczał do średniej szkoły muzycznej w Toruniu, pracował jako nauczyciel w Szkole Podstawowej nr 5 we Włocławku (1954). Po zakończeniu studiów w Warszawie u Tadeusza Szeligowskiego (1958-1963) wyjechał do Rzymu. Po powrocie do Polski pracował w Ognisku Muzycznym w Lubrańcu (1963-1964), następnie w Średniej Szkole Muzycznej w Zielonej Górze. W 1965 roku przeprowadził się do Szczecina, a w 1978 do Bydgoszczy, gdzie pracował w Wyższej Szkole Muzycznej (później Akademii Muzycznej).
Twórczość
W dorobku Ryszarda Kwiatkowskiego odnaleźć można utwory przeznaczone na różnorodną obsadę - orkiestrę, instrument solowy z towarzyszeniem orkiestry, dzieła kameralne, solowe oraz chóralne a cappella. Są to kompozycje wielokrotnie nagradzane na międzynarodowych i krajowych konkursach.
Część twórczości kompozytora została już poddana analizie, zwłaszcza muzyka fortepianowa (artykuł M. Pietrzykowskiej - Muzyka na fortepian solo Ryszarda Kwiatkowskiego; monografia Violetty Przech - Polska twórczość na fortepian solo 1956-1985. Nowatorskie kierunki i techniki). Poza obszarem badań zostaje twórczość symfoniczna, orkiestrowa oraz chóralna.
Twórczość orkiestrowa
Utwory orkiestrowe stanowią znaczący nurt w twórczości Ryszarda Kwiatkowskiego. Składa się na niego 36 kompozycji na różne składy, w tym 5 symfonii. W twórczości orkiestrowej Kwiatkowskiego uwagę zwraca dbałość o przestrzenne i barwowe ukształtowanie kompozycji, plastyczność oraz dramaturgia. Znaczna część utworów nawiązuje w tytułach do zjawisk pozamuzycznych, ewokujących określone skojarzenia i nastroje. Dzieła te, z uwagi na zastosowane tytuły, architektonikę oraz środki techniczne (rola barwy, brzmienia i ekspresji), określone zostały mianem "obrazów symfonicznych". W utworach tych brak odniesień ilustracyjnych czy programowych, zaś dominującym elementem kształtowania jest ekspresja.
Utwory orkiestrowe - "obrazy symfoniczne":
a) sugerujące inspirację naturą:
- cykl etiud orkiestrowych: Muzyka wiosną, Muzyka latem, Muzyka jesienią, Muzyka zimą (1965)
- Impresje bałtyckie (1965)
- Złota polska jesień (1968)
- Śpiewy Bałtyku (1966)
- Morskie opowieści (1983)
- Obrazy wielkopolskie (1985)
- Liryki toruńskie
- Liryki białowieskie
- Śpiewy mazurskie
- Symfonia wiosenna
- Śpiew puszczy
b) abstrakcyjne:
- Kształty (1963)
- Obrazy (1964)
- Światła (1964)
- Kolory (1965)
- Pulsacje (1967)
Twórczość chóralna
Na twórczość chóralną Ryszarda Kwiatkowskiego składa się około 60 kompozycji, przeznaczonych na chóry jednorodne lub mieszane. Warstwę tekstową utworów stanowi przeważnie poezja dziecięca. Znaczna część tych kompozycji pozostaje w rękopisach. Są to utwory nieznane i niewykonywane.
Utwory na chór jednorodny:
- Okulary na chór żeński
- Obertas na chór żeński
- Małpy, tygrys i pantera na chór żeński
- Pan Maluśkiewicz na chór żeński
- Idzie Grześ na chór żeński
- Cuda i dziwy na chór żeński
- Spływają krople na chór żeński
- Poranek na chór żeński
- Odlot na chór żeński/ męski
- Tańcowała igła z nitką na chór żeński
- Na wyspach Bergamutach na chór żeński
- Piosenka Rycerzy Krzywoustego na chór żeński/ męski/ chłopięcy
- Ku tamtemu brzegowi na chór żeński/ męski(utwór zarejestrowany przez Radio Szczecin)
- Żuk na chór żeński (utwór zarejestrowany przez Radio Szczecin)
- Gdy oczy zamknę na chór żeński/ męski
- Słodka miłości na chór żeński
- Nasza czarna jaskółeczka na chór żeński
- Wianki na chór żeński/ męski
- Kasztany na chór żeński
- W lesie na chór żeński
- Były sobie koty dwa na chór żeński
- Na jarmarku na chór żeński/ męski
- Zła zima nachór żeński
- Samolot nachór żeński
- Katar na chór żeński/ męski
- Pomidor na chór żeński
- Warszawa na chór żeński
Zostały one zebrane i uporządkowane przez twórcę w 1985 r. w jeden rękopis, zawierający 27 kompozycji. Zawierają teksty zarówno o tematyce dziecięcej (np. Jana Brzechwy, Juliana Tuwima), jak i lirycznej (sonety miłosne Williama Szekspira - Gdy oczy zamknę, Słodka miłości). Kompozytor wykorzystuje tu też poezję Marii Konopnickiej, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Wandy Grodzieńskiej, Władysława Broniewskiego, Wiesława Rogowskiego i Jarosława Iwaszkiewicza.
Utwory na chór mieszany:
- Żuraw i czapla
- Kłótnia rzek
- O radości
- Miasto rodzinne
- Wrażenia morskie
- Ku tamtemu brzegowi
- Na wyspach Bergamutach
- Tańcowała igła z nitką
- Pierwszy motylek
- Kwoka
- Fale
- Dzik
- W ogródku Zosi
- Pierwiosnek
- Zegary
- Wiewiórka
- Jeż
- Samochwała
- Pójdę ja
- Słowik
- Słonko majowe
- Modlitwa ślepego lunatyka
- Nad morzem
- Odlot bocianów
- Babie lato
- Jarzębina
- Jesienny wiatr
Utwory na chór mieszany również zostały ujęte przez Kwiatkowskiego w jeden rękopis o zawartości 27 kompozycji (w 1986 r.). Warstwa tekstowa pieśni to poezja Jana Brzechwy, Władysława Broniewskiego, Leopolda Staffa, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Adama Asnyka, Marii Konopnickiej i Wiesława Rogowskiego.
Nagrody i wyróżnienia za kompozycje chóralne:
- wyróżnienie na Konkursie Kompozytorskim Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego w Poznaniu za kompozycję Na wyspach Bergamutach na chór mieszany (1969)
- wyróżnienie na Konkursie Kompozytorskim im. St. Wiechowicza w Warszawie za utwór Ojczyzna na 5-gł. chór mieszany (1984)
- I wyróżnienie za utwór Katar na chór żeński/męski oraz III wyróżnienie za utwór Zegary na chór mieszany na Konkursie Kompozytorskim Polskiego Związku Chórów i Orkiestr w Poznaniu (1987)
Aleksandra Kłaput-Wiśniewska, Ryszard Kwiatkowski - obrazy symfoniczne w: Czasy – Muzyka – Twórcy na Pomorzu i Kujawach, Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2014, ss. 227-238.
Marta Szczęsna, Utwory chóralne Ryszarda Kwiatkowskiego w: Czasy – Muzyka – Twórcy na Pomorzu i Kujawach, Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2014, ss. 187-197.
Opracowała: Monika Biesaga
