Imię
Helena
Nazwisko
Stefaniak-Sempołowicz
Miejsce urodzenia
Szczecin
Miejsce śmierci
Bydgoszcz
Biografia
Helena Stefaniak-Sempołowicz - pianistka, wieloletnia dyrektorka Państwowej Podstawowej Szkoły Muzycznej w Bydgoszczy
Helena Stefaniak-Sempołowicz urodziła się 26 czerwca 1908 roku w Szczecinie, jako córka Józefa Stefaniaka, urzędnika i matki - Anieli, z domu Czarnota. Była najstarszą spośród czworga rodzeństwa. Naukę w szkole podstawowej rozpoczęła w 1914 roku. Była to Gemeindeschule w Berlinie. Jesienią 1919 roku cała rodzina przeniosła się do Polski. Kolejne miasta pobytu to: Bydgoszcz, Tczew, Nakło. Zmiany miejsc zamieszkania związane były z pracą ojca H. Stefaniak-Sempołowicz oraz z nabyciem przez rodzinę nieruchomości w Bydgoszczy i Nakle. Stały pobyt w Bydgoszczy datuje się od 1957 roku. Na kontynuację nauki w szkole polskiej wskazują dwa świadectwa szkolne H. Stefaniak-Sempołowicz: z pierwszego semestru roku szkolnego 1921/1922 - III klasa Miejskiego Wyższego Gimnazjum i Liceum w Bydgoszczy oraz z drugiego semestru tej klasy z promocją do klasy IV, dziewięcio-klasowej Szkoły Wydziałowej dla Dziewcząt w Bydgoszczy. Systematyczną naukę gry na fortepianie rozpoczęła Helena Stefaniak-Sempołowicz dopiero po wstąpieniu do Miejskiego Konserwatorium Muzycznego w Bydgoszczy, tj. w roku szkolnym 1927/1928. Dostała się do klasy fortepianu Zygmunta Lisickiego i w jego klasie naukę kontynuowała aż do uzyskania dyplomu w 1935 roku. Lata 1935-1939 to praca pedagogiczna i artystyczna - występy jako pianistki (kameralistyka i audycje radiowe). W czasie okupacji, w obawie przed wysiedleniem - Helena Stefaniak-Sempołowicz wyjechała do Krakowa. Tam, w warunkach konspiracyjnych, nauczała dzieci i młodzież gry na fortepianie, koncertowała, a także zorganizowała dwa koncerty dla prof. Z. Lisickiego. Od sierpnia 1944 do stycznia 1945 roku przebywała w obozie karnym w Nakle. Jej rodzina została natomiast wysiedlona i poddana represjom: ojciec został zakładnikiem, brata skierowano do ciężkich robót. Bezpośrednio po zakończeniu działań wojennych (luty 1945 r.) H. Stefaniak-Sempołowicz pracowała jako sanitariuszka w Miejskim Szpitalu w Nakle. 1 czerwca 1945 roku została zaangażowana jako nauczycielka gry na fortepianie w Miejskim Konserwatorium Muzycznym w Bydgoszczy. Po sześciu latach została dyrektorem szkoły. Stanowisko to piastowała do przejścia na emeryturę, tj. do 1972 roku. 1 września 1951 roku została dyrektorem Państwowej Szkoły Muzycznej w Bydgoszczy, którą w roku następnym przekształcono w Państwową Podstawową Szkołę Muzyczną w Bydgoszczy. Średnia liczba uczniów w czasie, kiedy kierowała szkołą wynosi 316. W okresie kadencji H. Stefaniak-Sempołowicz PPSM ukończyło 408 absolwentów, z których 252 podjęło dalszą naukę w PLM. Obok realizacji planu dydaktyczno-wychowawczego, którego naczelnym celem było przygotowanie kandydatów do szkół muzycznych średniego szczebla, istotnym czynnikiem funkcjonowania szkoły była artystyczna działalność szkoły. Składa się ona z niepoliczalnej liczby ważniejszych i mniej ważnych wykonań poszczególnych utworów i zadań techniczno-artystycznych, z których każdy spełniał istotną rolę w kształceniu muzycznym. Produkcje przeznaczone do publicznej prezentacji były szczególnie starannie wyselekcjonowane. Dokumentują je drukowane programy. Z okresu dyrektor H. Stefaniak-Sempołowicz zachowało się ich 32 (zatytułowane Popisy uczniów Państwowej Podstawowej Szkoły Muzycznej w Bydgoszczy). Zakres repertuaru, jaki wykonano podczas tych popisów, był zgodny z wymogami programowymi dla poszczególnych instrumentów i zespołów na określonych etapach nauczania w szkołach muzycznych pierwszego stopnia. O wartości artystycznej, poziomie wykonań i samych wykonawcach świadczą oceny i recenzje prasowe - zawsze pozytywne. Popisy uczniów PPSM stawały się wydarzeniami artystycznymi o niemałej randze. Gromadziły ogromną liczbę słuchaczy, a atmosfera sali koncertowej miała specyficzny klimat. Odbywały się one początkowo w sali Pomorskiego Domu Sztuki, a od 1959 roku w Filharmonii Pomorskiej. Dwa popisy (1956 r.) odbyły się w sali Technikum Kolejowego przy ul. Kopernika 1. Istotnym wydarzeniem, o zasięgu pozaśrodowiskowym stał się koncert w Filharmonii Narodowej w 1959 roku. Sfinalizowany dzięki wymianie między szkołami muzycznymi Bydgoszczy i Warszawy. W okresie działalności dyrektor H. Stefaniak-Sempołowicz, szkoła zmieniła swoją siedzibę. Budynek przy ulicy Gdańskiej 54 nie był przystosowany do prowadzenia zajęć muzycznych. W miarę przybywania kolejnych roczników uczniów, było coraz ciaśniej i trudniejsze stawało się zapewnienie im odpowiednich warunków nauki. Do zadań dyrekcji, w tak ciężkich warunkach, należało również wspieranie inwestycji, jaką była budowa nowego gmachu szkoły przy ulicy Libelta 7. Koncepcja tej nowej budowli, już w założeniu nie uwzględniała wymogów i oczekiwań społeczności szkoły muzycznej (inwestorem był resort oświaty). W 1958 roku szkoła H. Stefaniak-Sempołowicz przeprowadziła się do tego budynku, zajmując jednak tylko skromnie przydzielone pomieszczenia w siedzibie rejonowej Szkoły Podstawowej nr 37. Jako dyrektor, H. Stefaniak-Sempołowicz niejednokrotnie poddawana była ocenom. Oceny pracy dyrektorów szkół muzycznych dokonywał, na szczeblu wojewódzkim kierownik lub wizytator szkolnictwa artystycznego Wydziału Kultury Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej. Poprzedzały je zwykle wizytacje, podczas których kontrolą był objęty szeroki krąg zagadnień: organizacja pracy dydaktyczno-wychowawczej, wyniki nauczania i metody pracy. Ówcześnie ważną była też postawa ideologiczna. Będąc członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (od 1955 r.) H. Stefaniak-Sempołowicz oceniana była również pod względem ideologicznym i oceny te nie wnosiły zastrzeżeń. Natrafione w aktach dowody uznania władz dla H. Stefaniak-Sempołowicz pochodzą już z pierwszych lat jej kierowania szkołą. Helena Stefaniak-Sempołowicz wielokrotnie była wyróżniana i odznaczana. Do najważniejszych należą: Medal X-lecia PRL (1955), Srebrny Krzyż Zasługi (1968), Złoty Krzyż Zasługi (1973), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1983), Złota Odznaka ZNP (1995), Medal Komisji Edukacji Narodowej (1999).
Zob. Eleonora Sienkiewicz-Bloch, Sylwetki długoletnich dyrektorów szkół muzycznych w Bydgoszczy, AM Bydgoszcz 2002 s. 73-100.
