Imię
Regina
Nazwisko
Kirkiłło-Stacewicz
Miejsce urodzenia
Niemoniunie k. Wilna
Miejsce śmierci
Bydgoszcz
Biografia
Regina Stacewicz urodziła się 23 lutego 1923 roku w Niemoniunach pod Wilnem z Janiny Jaroszko i Michała Biedulskiego. W Wilnie ukończyła prywatną szkołę podstawową i podjęła naukę w polskim Gimnazjum im. Elizy Orzeszkowej. Wstąpiła do Związku Harcerstwa Polskiego. Tuż po wybuchu wojny uczniowie zaczęli zawiązywać organizacje ruchu oporu. Prężnie działało podziemie Związku Harcerstwa Polskiego. Regina była łączniczką. Działająca od września organizacja podziemna pod nazwą Związek Wolnych Polaków podjęła decyzję o rozpoczęciu strajku szkolnego. W konsekwencji strajku Regina znalazła się w litewskim więzieniu, w którym spędziła prawie cztery zimowe, wyjątkowo wówczas mroźne, miesiące: od grudnia do kwietnia 1940 roku. Po uwolnieniu z więzienia podjęła naukę w szkole z językiem litewskim. W sposób niemal cudowny uniknęła wyjazdu na Syberię. Wraz z koleżanką uciekła z jadącego pociągu, wyrywając obluzowane deski z podłogi wagonu.. Ocaloną Reginę rodzice zawieźli do majątku pod Wilnem, gdzie ukrywała się przed dalszymi represjami władz litewskich i rosyjskich już do zakończenia wojny. Świadectwo dojrzałości Regina otrzymała 2.02.1945 roku w Wileńskim V Gimnazjum Żeńskim. Wkrótce po wojnie, rodzina Biedulskich podjęła decyzję o repatriacji. W Bydgoszczy zamieszkali w 1946 roku, gdzie Regina otrzymała posadę w Urzędzie Wojewódzkim. Praca biurowa okazała się jednak dla niej nużąca i niesatysfakcjonująca. Wtedy to zrodził się pomysł nauki śpiewu. Jej głos sopran koloraturowy znalazł się pod fachową opieką Felicji Krysiewiczowej, siostry znanego kompozytora Piotra Perkowskiego. Już podczas II roku nauki w Średniej Szkole Muzycznej, Regina wykonała, solo z Orkiestrą Filharmonii Pomorskiej, Jaskółkę DellAcqua. Obok koncertów z orkiestrą brała również udział w spektaklach Teatru Młodego Widza w Teatrze Kameralnym. Dla Polskiego Radia w Bydgoszczy nagrała arię W. A. Mozarta, pieśni K. Szymanowskiego oraz pieśni ludowe z towarzyszeniem tria smyczkowego L. van Beethovena. W 1949 roku wyszła za mąż za Stanisława Kirkiłło-Stacewicza, a w 1950 roku urodziła się jej córka Ewa. W roku 1953, mając lat 30 uzyskała dyplom ukończenia Średniej Szkoły Muzycznej w klasie Felicji Krysiewiczowej. Przyjęto ją jaką jedną z dwóch spośród 11 kandydatów do klasy śpiewu w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie. Regina znalazła się w klasie doc. Marii Halfterowej (córki Witolda Maliszewskiego). Na krótki czas (1954-1957) rodzina przeniosła się do Warszawy, jednak już przez ostatnie dwa lata Regina dojeżdżała na studia z Bydgoszczy. Uzyskiwała bardzo dobre wyniki w nauce, co uhonorowano stypendium i dyplomem. W 1959 roku otrzymała atrakcyjną propozycję wyjazdu na Wokalny Kurs Mistrzowski do Włoch. Niestety względy rodzinne skłoniły ją do rezygnacji z wyjazdu. Studia w Warszawie były okresem intensywnej pracy. Oprócz zajęć w uczelni zajmowała się domem, rodziną, a także koncertowała i śpiewała w chórach. Była solistką Centralnego Zespołu Wojska Polskiego, a także Zespołu Pieśni i Tańca Wojsk Lotniczych w Warszawie pod dyrekcją Benedykta Konowalskiego. Jej obecność w obu zespołach znacznie podniosła ich poziom artystyczny. W Żołnierzu Polskim` z września 1954 roku recenzent napisał: ...najbardziej podobają się publiczności: hiszpańska piosenka Grenada w wykonaniu Jerzego Piaseckiego i Słowik w interpretacji Renaty Stacewicz. Zdecydowano się wreszcie (i słusznie) na solowe wstawki muzyczne, czego dawniej w programie Zespołu nie było` . Należała również do chóru Polskiego Radia w Warszawie, prowadzonego przez Jerzego Kołaczkowskiego. Studia z wynikiem bardzo dobrym ukończyła w 1958 roku. Mimo propozycji pozostania w stolicy, powróciła do Bydgoszczy. Od razu została zatrudniona w Studiu Operowym w Bydgoszczy, które powstało w 1956 roku z inicjatywy jej profesorki Felicji Krysiewiczowej. Na scenie operowej występowała do 1962 roku. W jej repertuarze znalazły się odpowiedzialne i trudne role, takie jak np.: tytułowa Lakmé z opery Leo Delibesa, partia Gildy z Rigoletta Giuseppe Verdiego, Lalka z Opowieści Hoffmana Jacquesa Offenbacha, a także partia Ewy z Hrabiny i Zuzi z Verbum nobile Stanisława Moniuszki, partia Zerliny z Fra Diavolo Daniela Aubera, Bakchis z Pięknej Galatei Franza Suppé, Adela z Zemsty Nietoperza Johanna Straussa, pokojówka z Życia Paryskiego Jacquesa Offenbacha. Regina Stacewicz występowała również w repertuarze koncertowym, śpiewając arie, pieśni oraz kompozycje kantatowo-oratoryjne. Współpracowała z orkiestrą Filharmonii Pomorskiej, z orkiestrami symfonicznymi w Olsztynie, Koszalinie i Częstochowie. Najefektowniej prezentowała się w utworach przeznaczonych dla jej nieprzeciętnego głosu - sopranu koloraturowego. Wykonywała muzykę klasyczną, ale także i współczesną. I tak na przykład podczas Bydgoskich Dni Sztuki wykonała 3 pieśni Piotra Perkowskiego. W 1959 roku brała udział w wielu koncertach z cyklu Na szlaku Chopina`. 21 lipca 1960 roku wystąpiła z Reginą Smendzianką i Orkiestrą Symfoniczną pod dyrekcją Zbigniewa Chwedczuka. Często występowała również w repertuarze operowym i operetkowym podczas koncertów filharmonicznych. Jako solistka brała udział w audycjach dla szkół, przedszkoli oraz w porankach muzycznych. W roku 1960 zrealizowała ich 50, a w sumie około trzystu. Już w początkach lat 60-tych zaczęła rozszerzać swój repertuar o utwory polskiej muzyki dawnej. Nie tylko publiczność, ale przede wszystkim muzycy, członkowie orkiestr i dyrygenci, z którymi współpracowała bardzo pozytywnie wyrażali się o śpiewie Reginy. Mimo doskonałych opinii wydawanych zarówno przez prasę, dyrygentów (Krzysztofa Missonę, Zbigniewa Chwedczuka, Zdzisława Wendyńskiego) i członków orkiestry, w roku 1962, Regina Kirkiłło-Stacewicz pożegnała się z Teatrem Muzycznym Opery i Operetki w Bydgoszczy i podjęła pracę w Zespole Madrygalistów Capelli Bydgostiensis pro Musica Antiqua pod dyrekcją Stanisława Gałońskiego, którą kontynuowała do 1968 roku . Był to okres świetności zespołu, czas odkrywania muzyki polskiego średniowiecza, renesansu i baroku. Dla Reginy Stacewicz był to czas zmiany sposobu śpiewania i przestawienia swojego głosu ze stylu operowego na styl dawny, kameralny, o zmniejszonym wolumenie brzmienia i mniejszej skali głosu. Repertuar śpiewaczki wykonywany solo i z Zespołem Madrygalistów obejmował m.in.: Completorium Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego, Pieśni Kalliopy słowieńskiej na teraźniejsze pod Byczyną zwycięstwo Krzysztofa Klabona, Veni Domine (koncert na dwa soprany i dwa basy) Marcina Mielczewskiego, Partię solową Orfeusza w operze Orfeusz Claudio Monteverdiego, madrygały Giovanniego Pierluigi da Palestriny, Veni Consolator Damiana Stachowicza (na sopran, clarino i b.c.), Veni Sancte Spiritus Stanisława Sylwestra Szarzyńskiego (koncert na głos, 2 skrzypiec i organy), In dulci iubilo (na sopran, 2 skrzypiec i b.c.) Macieja Wronowicza, Communiones i Offertoria Mikołaja Zieleńskiego. Wykonania niektórych kompozycji zarejestrowane zostały na płytach: ˇ Completorium G. G. Gorczyckiego wraz z Ireną Tkaczyk, Alicją Pagowską (alty), Eugeniuszem Sąsiadkiem (tenor), Wiesławem Brychcy (bas), chórem Madrygalistów i Capellą Bydgostiensis Pro Musica Antiqua pod dyrekcją Stanisława Gałońskiego ˇ pieśń O najdroższy kwiatku na płycie Polska Muzyka Średniowieczna , którą Regina Stacewicz wykonuje z dwoma sopranami: Bożeną Banaś i Renatą Janiszewską, ˇ pieśni z XV i XVI wieku zarejestrowane na płycie Muzyka na Zamku Wawelskim , na której zawarte zostały następujące utwory z udziałem sopranów: Anonim Pieśń o śmierci Króla Zygmunta Pierwszego, Anonim Pieśń o weselu Króla Zygmunta Wtórego, Wacław z Szamotuł Nunc scio vere, Mikołaj z Chrzanowa Protexisti me Deus, Anonim Pieśń o posiędzeniu i o zniewoleniu żałosnym ziemi węgierskiej oraz Pieśni Kalliopy słowieńskiej na teraźniejsze pod Byczyną zwycięstwo Krzysztofa Klabona. Regina Stacewicz, z Madrygalistami i Capellą Bydgostiensis, wzięła również udział w krótkometrażowym filmie o muzyce barokowej, w reżyserii Grabowskiego. Film zrealizowano w Filharmonii Pomorskiej. Był on przeznaczony na włoski festiwal filmów krótkometrażowych. Z udziałem śpiewaczki Telewizja Polska zrealizowała kilka filmów, m.in.: ˇ Gdańsk i Pomorze w muzyce dawnej, 1966, 25 min.; ˇ Gościniec albo krótkie opisanie Warszawy z okolicznościami jej, 1969, 17 min.(kręcony w Łazienkach); ˇ Tematy plebejskie w muzyce polskiego odrodzenia, 28 min. Z Zespołem Madrygalistów i Capellą Bydgostiensis wielokrotnie wyjeżdżała na koncerty zagraniczne: do ówczesnej Czechosłowacji, Niemieckiej Republiki Demokratycznej, do Włoch, Francji i Rumunii. 20 lutego 1965 roku Regina Stacewicz złożyła jednak prośbę o rozwiązanie umowy z Zespołem Madrygalistów, którą motywowała jednokierunkowością wykonywanej pracy, hamującą rozwój głosowy i artystyczny. Umowę z Zespołem Madrygalistów ostatecznie rozwiązała 31 stycznia 1968 roku. W tym czasie utrzymywała intensywną aktywność artystyczną, koncertowała z orkiestrami symfonicznymi, śpiewała na audycjach szkolnych z Filharmonią Koszalińską. W 1970 roku przeżyła osobistą tragedię. W notatkach z lipca tego roku Regina Stacewicz napisała: Ciężka choroba gardła. Nie wyleczona wyjeżdżam na 24 koncerty do Koszalina. Po dwa koncerty dziennie przy niedyspozycji gardła wirusowe zapalenie strun głosowych. Ogromna gimnastyka głosowa. Nerwy napięte do ostatnich granic. (...) Po tej chorobie straciłam głos. Już nigdy nie będę mogła występować. Rozpacz. Zrozumieć to może tylko śpiewak` . W sierpniu 1971 roku Regina podjęła jeszcze jedną próbę zaśpiewania koncertu w Koszalinie. Był on jednak nieudany. W tej trudnej sytuacji nadszedł czas na całkowite poświęcenie się pracy pedagogicznej, w której pewne doświadczenia Regina Stacewicz zdobyła już wcześniej. Od 1959 do 1968 roku prowadziła emisję głosu i solfeż w Bydgoskim Chórze Chłopięcym i Chłopięco-Męskim przy Filharmonii Pomorskiej, prowadzonym najpierw przez A. Lampkowskiego, a po nim Stanisława Gałońskiego i Józefa Radwana oraz w chórze Arion w latach 1960-1963. Emisję głosu w Chórze Chłopięco-Męskim prowadziła również pod koniec swego życia, pracując z Chórem Amici, działającym przy Państwowym Zespole Szkół Muzycznych im. A. Rubinsteina w Bydgoszczy, pod dyrekcją Wojciecha Pospiecha. W roku 1968 objęła na dwa lata klasę śpiewu solowego w Średniej Szkole Muzycznej w Toruniu, a następnie w 1970 roku, po śmierci jej drogiej pani profesor Felicji Krysiewiczowej, przejęła jej klasę śpiewu solowego w Średniej Szkole Muzycznej w Bydgoszczy. Była wymagająca, krytyczna, ale jednocześnie bardzo życzliwa. Po ukończeniu szkoły jej uczniowie dysponowali zarówno dobrą techniką wokalną jak i dużym repertuarem. Regina Stacewicz prowadziła śpiew solowy do 1994 roku. Kolejną ważną i niezwykle odpowiedzialną dziedziną jej pracy pedagogicznej była funkcja konsultanta w Teatrze Opery i Operetki w Bydgoszczy, którą pełniła na początku lat 80-tych. Będąc osobą niezwykle aktywną i wszechstronną podjęła także różnorodną działalność pedagogiczną oraz naukową w Instytucie Wychowania Muzycznego w Wyższej Szkole Pedagogicznej. Pracowała tam od 1 lutego 1971 do 30 września 1979 roku na stanowisku starszego wykładowcy. Brała udział w sesjach, seminariach, prowadziła wykłady w ramach kursu dla dyrygentów, dla wizytatorów (KOS) i pracowników naukowo-badawczych Instytutu Kształcenia Nauczycieli i Badań Oświatowych w Warszawie, wykłady dla nauczycieli z zakresu emisji głosu dziecka, była autorką publikacji. W listopadzie 1977 roku wzięła udział w Ogólnopolskiej Sesji pt. Kształcenie głosu nauczyciela wychowania muzycznego` w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu. Najcenniejszą spuściznę naukową Reginy Stacewicz stanowią prace dotyczące kształcenia głosu dzieci w klasach I-VIII szkoły podstawowej, opublikowane w Przewodnikach metodycznych dla nauczycieli. Regina Stacewicz jest również współautorką publikacji pt. Materiały pomocnicze do zajęć umuzykalniających i muzyki z metodyką dla studentów nauczania początkowego (Wydawnictwo Uczelniane WSP w Bydgoszczy). Za wybitne osiągnięcia w dziedzinie dydaktyczno-wychowawczej otrzymała wiele nagród Rektora WSP, m.in.: w roku 1974, 1976, 1979. Regina Stacewicz pełniła wiele funkcji społecznych. Była członkiem Zarządu Koła Pedagogów Wokalistów COPSA w Warszawie, członkiem rzeczywistym i skarbnikiem w Stowarzyszeniu Polskich Artystów Muzyków, członkiem komisji rewizyjnej w Bydgoskim Towarzystwie Muzycznym, członkiem Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego. W Instytucie Wychowania Muzycznego w WSP była również przewodniczącą Rady Pedagogicznej i członkiem Rady Wydziału do spraw młodzieży. Czasem też angażowała się w inne jeszcze formy działalności. I tak w latach 1974-1975 współorganizowała Teatrzyk Studencki przy WSP, nad którym spełniała także opiekę wokalną i reżyserską. Chcąc podzielić się swoimi doświadczeniami z pracy w Teatrze Opery i Operetki występowała w imprezach organizowanych przez Towarzystwo Operowe pod nazwą Nim kurtyna pójdzie w górę... . Za swoją pracę na rzecz krzewienia kultury 17 grudnia 1987 roku otrzymała Odznakę Honorową Za Zasługi dla miasta Bydgoszczy`, przyznaną przez Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Bydgoszczy. Regina Stacewicz zmarła 19 kwietnia 1998 roku. Pochowano ją 26 kwietnia na cmentarzu na Bielawkach w Bydgoszczy. Zob. A. Szarapka, Regina Kirkiłło-Stacewicz - śpiewaczka i pedagog, w: Twórcy i animatorzy muzyki na Pomorzu i Kujawach, AM Bydgoszcz 2002, s. 121-132.
