Nazwa
Chór męski "Echo"
Adres
Inowrocław
Data powstania
1926
Data zakończenia
1994-05-01
Opis
Chór męski "Echo" powstał w 1926 roku. Zespół ten założył Walerian Styś, wybrany następnie na stanowisko dyrygenta. W 1927 miał miejsce pierwszy występ zespołu, podczas akademii z okazji 100 rocznicy śmierci L. van Beethovena. Próby odbywały się często w sali nie istniejącego już dziś hotelu "Weiss" (mieścił się on przy ulicy Królowej Jadwigi). 20 czerwca 1928 roku "Echo" zostało przyjęte do Pomorskiego Związku Śpiewaczego w Toruniu, po otrzymaniu odmownej odpowiedzi ze Związku Wielkopolskiego. Trzeba dodać, że działalność zespołu spotykała się na początku z niechęcią środowiska, której przyczyn trudno obecnie dociec. Ten brak akceptacji spowodował m.in. wycofanie się "Echa" z uroczystości jubileuszowych 50-lecia Towarzystwa Śpiewu Moniuszko w 1936 roku, gdy sprzeciw wobec tego zespołu zgłosił m.in. Teodor Sobieski. W latach 1931-1935 dyrygentem chóru "Echo" był Ignacy Skupieński, kapelmistrz orkiestry 59 p. p. W kwietniu 1934 chór wraz z orkiestrą 59 p. p. wystąpił z ciekawym programem podczas Wieczoru pieśni ludowych. Koncert zgromadził w Sali Parku Miejskiego nadspodziewanie liczną publiczność. Walerian Styś wystąpił tym razem jako prelegent, przedstawiając powstanie, rozwój i znaczenie pieśni ludowej (dyrygował Ignacy Skupieński). Na koncercie wykonano m. in. utwory Wacława Lachmana, Bolesława Wallek- Walewskiego, Bolesława Dembińskiego, Stanisława Kwaśnika, a także po jednej kompozycji Floriana Skupieńskiego i Waleriana Stysia. Inspiracją wszystkich utworów był polski folklor muzyczny. W 1935 roku funkcję dyrygenta "Echa" przejął W. Styś. Po jego śmierci kierował zespołem Wacław Ciesielski, organista kościoła Matki Boskiej. 8 listopada 1936 roku, w sali Parku Miejskiego obchodzono 10-lecie chóru, nastąpiło też poświęcenie sztandaru. W rok później "Echo" udowodniło swój wysoki poziom, zdobywając IV miejsce w konkursie, zorganizowanym z okazji 25 rocznicy istnienia Pomorskiego Związku Śpiewaczego. W 1938 roku jeszcze raz powrócono do idei koncertu propagującego polską muzykę ludową. Koncert odbył się latem w Solankach. II wojna światowa przerwała działalność chóru. Drugim dużym inowrocławskim zespołem chóralnym, który wznowił działalność po wojnie (22 XI 1945 r.) był męski chór "Echo" im. W. Stysia. Prezesem zespołu był przez wiele lat Marian Witecki, zegarmistrz, członek znanej rodziny twórców ruchu chóralnego. Dyrygentem "Echa" przed wojną był Wacław Ciesielski. Działalność tę podjął w roku 1945 i kontynuował z przerwami (w latach 1951-56 i 1961-64) do roku 1972. W międzyczasie dyrygowali chórem Stefan Weber, Wiktor Gawroński, Alfred Zűllsdorf. W latach 1946-49 chór często występował z koncertami kolędowymi w inowrocławskich kościołach. Kilkakrotnie śpiewano w znanej, jeszcze z czasów przedwojennych, restauracji Ogród Wiedeński np. w dniu 16 września 1948 roku odbył się tam wielki koncert chórów na rzecz odbudowy Warszawy. Znaczącym wydarzeniem był przyjazd do Inowrocławia w 1947 roku warszawskiego chóru "Halka", kierowanego przez Wacława Lachmana, z którym zaprzyjaźniony był Wacław Ciesielski. W pierwszym powojennym "Święcie Pieśni" (połączonym z 25 jubileuszem mątewskiej "Halki"), które odbyło się w Inowrocławiu w czerwcu 1948 roku, "Echo" zostało zakwalifikowane do chórów I kategorii. Po roku 1949 wyraźnie zmienił się charakter koncertów chóralnych. Zespół występował podczas oficjalnych państwowych świąt i akademii, z okazji np. Święta Pracy (1 maja), Święta Odrodzenia Polski (22 lipca) oraz rocznic Rewolucji Październikowej. Dnia 7 grudnia 1958 roku chór wystąpił na wielkim koncercie w 100 rocznicę wystawienia Halki Stanisława Moniuszki. 26 listopada 1971 roku, wspólnie z Towarzystwem "Halka", śpiewał na koncercie, z którego dochód przeznaczono na odbudowę Zamku Królewskiego. Okresem szczególnie trudnym były dla zespołu lata 1951-1962. Słaba frekwencja na próbach, brak młodych członków i nikłe finanse - to główne przyczyny tych trudności. Udało się je pokonać przez patronat, który jednak nie był stały. Zasadnicza poprawa sytuacji finansowej nastąpiła dopiero w roku 1963, kiedy roli patrona podjął się Prezydent Miejskiej Rady Narodowej. Później, od roku 1975, chór działał przy Cechu Rzemiosł Różnych, przy Kujawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej, w Osiedlowym Domu Kultury "Przydomek". 27 listopada 1966 roku uroczyście obchodzono 40-lecie "Echa" (Wacław Ciesielski otrzymał wtedy Złotą Odznakę Śpiewaczą). W 1972 roku chór "Echo" wziął udział w imprezie zorganizowanej z okazji Roku Moniuszkowskiego i 60-lecia Pomorskiego Związku Śpiewaczego w Grudziądzu. W październiku 1973 roku zespół przyjął imię Waleriana Stysia. W 1976 roku, z okazji 50-lecia, odbył się jubileuszowy koncert w Teatrze Miejskim z udziałem zaproszonych chórów. Z Bydgoszczy przyjechały: Harmonia, Halka i Lutnia, z Torunia - Dzwon, z Poznania - Echo. Goszczono również mątewską Halkę. Bogata działalność "Echa" niestety powoli wygasała. Młodzi entuzjaści śpiewu męskiego nie pojawiali się. W 1982 roku w zespole pozostało 25 członków. Przemiany ustrojowe zapoczątkowane w roku 1989, łączące się z nowymi zasadami finansowania, spowodowały dalsze ograniczenie pracy chóru. Dotychczasowy patronat załamał się. Mimo to, jeszcze do roku 1994, członkowie "Echa" kontynuowali działalność, podtrzymywani umiłowaniem śpiewu i zapałem długoletniego prezesa Mariana Witeckiego. W latach 1991-1993 śpiewali jednak tylko sporadycznie, głównie kolędy w kościołach. Ostatnimi dyrygentami "Echa" byli Franciszek Prentki z Bydgoszczy i Edmund Kałamaja (prowadził chór społecznie). Działalność zespołu została zawieszona dopiero po śmierci prezesa - 1 maja 1994 roku. Syn Mariana Witeckiego, Andrzej, były bibliotekarz Echa, przechowuje pieczołowicie wszystkie pamiątki: nuty, zdjęcia, odznaki, dyplomy. Związki z Maksymilianem Męclewskim (prezes Szarotki w okresie międzywojennym) sprawiły, że do bogatych zbiorów dołączyły również sztandary pozostałych inowrocławskich towarzystw śpiewu.
Mirosława Cieśnik - Zespoły chóralne działające w Inowrocławiu od połowy XIX wieku do współczesności (zarys) por. M. Cieśnik, Inowrocławscy organiści....ZN 16 AM Bydgoszcz 2002 s. 183
