Imię
Stanisław
Nazwisko
Renz
Miejsce urodzenia
Bydgoszcz
Data urodzenia
1921-12-24
Data śmierci
1993-02-09
Biografia
Renz Stanisław - dyrygent, kompozytor, pedagog.
Artysta o wielkiej wszechstronności i rozleglej skali talentu – muzyk dyrygent, kompozytor i pedagog. Bydgoszczanin z urodzenia.
Jego ojciec, Stanisław, był kapelmistrzem orkiestry 7. Pułku Strzelców Konnych w Poznaniu. Stanisław (syn) ukończył klasę fortepianu u prof. Zygmunta Lisieckiego w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Poznaniu. Podczas II wojny światowej był jeńcem wojennym Wehrmachtu, później w obozie koncentracyjnym w Działdowie, następnie został wysłany na przymusowe roboty do Karlsruhe. W latach 1945-51 ukończył Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną w Poznaniu w klasie fortepianu u prof. Zygmunta Lisieckiego, w klasie kompozycji prof. Stefana B. Poradowskiego oraz w klasie dyrygentury Waleriana Bierdiajewa. Ukończył studia muzykologiczne pod kierunkiem prof. Adolfa Chybińskiego na Uniwersytecie Poznańskim. W latach 1949-1951 był kierownikiem muzycznym Poznańskich Teatrów Dramatycznych, potem redaktorem muzycznym Polskiego Radia w Poznaniu. Od 1956 do 1973 roku zajmował stanowisko dyrektora i kierownika artystycznego w Państwowej Operetce w Poznaniu. W latach 1973-1977 był dyrektorem i kierownikiem artystycznym opery i operetki w Bydgoszczy, a w październiku 1977 r. został jej dyrektorem naczelnym. Funkcje tę sprawował do 12 maja 1979 r. Od początku lat 70 związany z Poznaniem, gdzie uczył w PSSM, sprawował kierownictwo muzyczne Teatru Dramatycznego, związany był jako redaktor z Rozgłośnią Poznańską PR i jako dyrygent z Artosem, Teatrem Komedii Muzycznej (1952-1955) oraz Operą im. S. Moniuszki (1953-1957). Gdy powstała Operetka Poznańska, został jej pierwszym dyrygentem, a potem kierownikiem artystycznym i dyrektorem. W tym czasie współpracował m.in. ze scenami muzycznymi w Szczecinie, Gdyni, Lublinie… I cały czas wzbogacał swój dorobek twórczy. Poza suitami baletowymi, utworami na trąbkę z orkiestrą i pieśniami skomponował trzy musicale, które grane na wielu krajowych scenach przyniosły poznańskiemu kompozytorowi (z bydgoskim rodowodem) renomę czołowego polskiego twórcy tego muzyczno-teatralnego gatunku. Za jego dyrektorskich rządów na scenie bydgoskiej częstotliwość premier była imponująca, a spectrum gatunkowe rozległe: od „Kniazia Igora” - po „Skrzydlatego kochanka”, od „Holendra tułacza” po „Najpiękniejszą, od „Anny Kareniny” po „Dziękuje Ci Ewo”. Rosły wskaźniki frekwencyjne i podniosły się… głosy niepokoju, że opera klasyczna wypierana jest przez komedię muzyczną. Po premierze „Dziękuję Ci Ewo” (1976) pisano, że muzyka odznaczała się bogactwem inwencji melodycznych, świetnie brzmiącą instrumentacją i jednocześnie wskazywała na świetne wyczucie sceny. Dyrygując dziełami operowymi, nie był już Renz tak jednoznacznie dobrze oceniany. Po „Holendrze tułaczu” R. Wagnera (1977) komplementowano go za znakomite wczucie się w klimat tej opery i za czyste i precyzyjne jej prowadzenie. Ale jego kierownictwo muzyczne przy realizacji „Trubadura” G. Verdiego (1973) nie znalazło uznania w oczach krytyki. Ale tych dobrych recenzji było znacznie więcej, bo dostrzegano i doceniano w Renzu wytrawnego muzyka i sprawnego dyrygenta. Sezon 1978/79 okazał się ostatnim w dyrektorskiej karierze podupadającego coraz bardziej na zdrowiu twórcy popularnych musicali. Ale żegnano się z nim, zważywszy na wiek i zasługi. W 1981 r. będący już na emeryturze, ale dyrygujący jeszcze gościnnie, Stanisław Renz świętował 35-lecie pracy artystycznej. Potem, przestał bywać w teatrze, a ciężka choroba najpierw ograniczyła mu poruszanie się, a w końcu przykuła go do łóżka. Zmarł 9 lutego 1993r.
wg Zdzisław Pruss, Renz Stanisław, [hasło w:] Bydgoski Leksykon Operowy,pod red. Z. Prussa, Bydgoszcz 2002.
Działalność artystyczna i społeczna:
- wiceprzewodniczący i przewodniczący Komisji Stypendialnej w Ministerstwie Kultury i Sztuki
- członek Komisji Ocen Librett i Przekładów w Ministerstwie Kultury i Sztuki
- członek Komisji Stypendialnej w MKiS
- przewodniczący Komisji Kwalifikacyjnej dla muzyków orkiestr rozrywkowych przy Zarządzie Okręgowego Związku Zawodowego Pracowników Kultury i Sztuki w Poznaniu
- Zasłużony działacz ZAiKS, ZAKR, ZASP
Przyznane odznaczenia:
- Złoty Krzyż Zasługi
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Działalność kompozytorska
Istotną rolę w twórczości Stanisława Renza odgrywają utwory sceniczne, zwłaszcza musicale (Dziękuję Ci, Ewo; Eksportowa żona; Skrzydlaty kochanek). Kompozycje te cieszyły się ogromnym powodzeniem i łącznie w ciągu dziesięciolecia 1962-1972 miały być wykonywane na blisko dwóch tysiącach spektakli. Dzisiaj utwory te popadają w zapomnienie, między innymi ze względu na poziom trudności oraz liczną obsadę.
Obecnie trwają prace nad wydaniem płyty CD z wybranymi utworami kompozytora.
Twórczość (m.in.):
Musicale:
- Dziękuję Ci, Ewo (prapremiera 1.09.1962)
- Eksportowa żona (prapremiera 27.11.1965)
- Skrzydlaty kochanek (prapremiera 7.06.1969)
Suity baletowe:
- Baletowa Suita Jazzowa nr 1-3
- Suita Baletowa „Rokoko”
- Suita Baletowa „Cyrk”
- Suita Baletowa „In an Indian Camp”
- Suita Baletowa „Luksemburg”
Pieśni (m.in.):
- Snow Falkes
- O poranku
Piosenki (m.in.):
- Murarska Piosenka Poznania sł. S. Kubiak
- Najmilsza sł. J. Chodacki
- Gołębie z Marcinkowskiego sł. J. Mikołajczak
- W moim mieście sł. Józef Ratajczak
Opery:
- Łuk Triumfalny (libretto oparte na powieści F. M. Remarqe’a; niedokończona)
Rafał Renz, Stanisław Renz - twórca polskich musicali w: Czasy – Muzyka – Twórcy na Pomorzu i Kujawach, Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2014, ss. 345-363.
Uzupełniła: Monika Biesaga
