Nazwa
OPERA NOVA
Adres
ul. Marszałka Focha 5
85-070 Bydgoszcz
Data powstania
1956-09-21
Opis
OPERA NOVA w Bydgoszczy - jedna z dziesięciu scen operowych w Polsce i jedyny teatr muzyczny na terenie Kujaw i Pomorza, należy do najważniejszych instytucji artystycznych regionu. Obecnie uważana przez artystów i znawców życia muzycznego za jeden z najlepszych teatrów operowych na kulturalnej mapie Polski. Wszystko zaczęło się od Studia Operowego, którego pierwsze przedstawienie "Flis" i "Verbum nobile" w 1956 r. Moniuszki oraz "Wesele w Ojcowie" Kurpińskiego dało początek odległej jeszcze w czasie państwowej operze, a kolejne starania środowiska artystycznego doprowadziły do powstania jednego z najnowocześniej wyposażonych teatrów operowych. Jego kompletne wykończenie zapowiadane jest na październik 2006 r., kiedy bydgoska Opera obchodzić będzie jubileusz pięćdziesięciolecia swego istnienia.
Data 21 września 1956 roku wyznaczyła przed laty datę narodzin nowej placówki muzycznej w Bydgoszczy. W marcu 1959 Studio Operowe przekształcono w Teatr Muzyczny Opery i Operetki a już 1 marca 1960 roku placówka ta została upaństwowiona. W 1963 roku utworzono własną orkiestrę (do tej pory korzystano z muzyków Filharmonii). W 1964 r. nastąpiła zmiana nazwy instytucji na: Opera i Operetka, w 1980 r. na: Państwowa Opera, natomiast w sezonie 1990/1991 na: Opera Nova w Bydgoszczy. Opera w Bydgoszczy niemal natychmiast zyskała sławę miejsca, gdzie można bez przeszkód kształcić swój głos i zdobywać doświadczenia artystyczne. Tu odnosiły swoje pierwsze sukcesy i zaczynały wielką karierę: Barbara Zagórzanka, Bożena Betley-Sieradzka, Bożena Kinasz-Mikołajczak, Lidia Skowron, Monika Olkisz-Chabros jak też śpiewacy Józef Stępień, Florian Skulski, Bronisław Pekowski. Obok nich gościli najwięksi artyści operowi : Antonina Kawecka, Teresa Żylis-Gara, Wiesław Ochman, Bernard Ładysz, Bogdan Paprocki, Ryszard Tarasewicz i później, na nowej operowej scenie: m.in. Małgorzata Walewska, Adam Kruszewski, Ko Seng Hyoun.
Dziś bydgoska Opera to imponujący obiekt, którego trzy kamienne kręgi malowniczo położone w zakolu Brdy, w bezpośrednim sąsiedztwie Starego Miasta, stały się jednym z symboli miasta. W największym, I. kręgu, przeznaczonym dla publiczności, znajdują się:
- sala kameralna, nosząca imię prof. Felicji Krysiewiczowej, animatorki życia operowego w Bydgoszczy po II wojnie światowej i niestrudzonej orędowniczki powstania w naszym mieście sceny operowej na 120 miejsc (składanych za naciśnięciem przycisku), wykorzystywana dotąd jako sala kinowa przy projekcjach oper zarejestrowanych na DVD;
- duża sala - o doskonałej akustyce, z amfiteatralną widownią na 803 miejsca, a imponujące rozmiary jej sceny (głębokość do 22 m, szerokość 25 m) jak również zainstalowane na niej najnowocześniejsze urządzenia techniczne sterowane komputerowo (system oświetleniowy, 4 zapadnie, scena obrotowa), stwarzają wspaniałe możliwości inscenizacyjne.
Znalazło to potwierdzenie w niezwykle efektownych premierach ostatniej dekady . Stałą ambicją teatru jest pozyskiwanie znakomitych realizatorów i zapewne z tego powodu kolejne premiery OPERY NOVA przyjmowane są z wielkim uznaniem rzeszy melomanów, jak i fachowej krytyki.
Przestrzenne wnętrza foyer służą także czasowym wystawom, związanym tematycznie z prezentowanymi spektaklami np. wystawa poświęcona Goethemu w 170. rocznicę śmierci i prezentacja powiązań literatury z muzyką przy okazji spektakli "Mefistofelesa" Arrigo Boito, ekspozycja liryki hiszpańskiej podczas opery "Trubadur", wystawa malarstwa inspirowana Indiami przy "Lakmé" i in.
Przedsięwzięciem, które najbardziej rozsławiło muzyczną Bydgoszcz jest stworzony w 1994 r. BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY. Impreza, której inicjatorem jest dyrektor Opery Nova, Maciej Figas, dokonała rzeczy z pozoru niemożliwej: wniosła życie w budowany od lat 70.-tych (!) gmach bydgoskiej Opery, natchnęła entuzjazmem ku temu projektowi władze, sponsorów i społeczność regionu Pomorza i Kujaw. W efekcie Bydgoski Festiwal Operowy dziś odbywa się już w jednym z najnowocześniej wyposażonych polskich teatrów muzycznych. Od lat dwa festiwalowe tygodnie to czas spotkań twórców, ludzi kultury z entuzjastami opery, operetki, musicalu, baletu (dotychczasowe edycje festiwalowe zgromadziły ponad 80 tysięcy widzów) oraz znakomita forma promocji tych sztuk.
Premiery w wykonaniu bydgoskiego zespołu, które w ciągu minionej dekady były tu prezentowane, należały do najciekawszych polskich dokonań tego gatunku: "Nabucco" (reż. R. Peryt), "La Traviata" (reż. B. Igesz), "Trubadur" (reż. M. Korwin) Verdiego, "Turandot" Pucciniego (reż. Weiss-Grzesiński), "Don Giovanni" Mozarta (reż. J.Stokalska), "Opowieści Hoffmanna" Offenbacha (reż. W. Zawodziński), "Carmen" Bizeta (reż. B. Igesz), "Mefistofeles" Boito (reż. T. Konina), "Hrabina Marica" Kálmána i "Tosca" G. Pucciniego (reż. Laco Adamik), "Lakmé" (reż. Krzysztof Kelm). Podkreślić też należy, iż tylko na naszej scenie można obecnie w Polsce usłyszeć opery: "Mefistofelesa" Boito (reż.Tomasz Konina), "Opowieści Hoffmanna" Offenbacha (reż.Waldemar Zawodziński), "Lakmé" Léo Delibes'a (reż. Krzysztof Kelm), która po 47. latach powróciła do repertuaru w 2005 r. oraz oratorium "Mesjasz" Händla zrealizowane w wersji scenicznej przez R. Peryta.
[Źródło: Opera NOVA]
Studio Operowe
Na początku grudnia 1955 roku ówczesny kierownik Wydziału Upowszechniania przy Wojewódzkim Wydziale Kultury, Czesław Piekarczyk, przywiózł z Warszawy wiadomość, iż Ministerstwo Kultury i Sztuki zamierza (w 1957 roku) zorganizować operetkę w Szczecinie lub w Bydgoszczy. W związku z tym 15 grudnia 1955 r. zwołał on zebranie, na które zaproszeni zostali członkowie Bydgoskiego Towarzystwa Muzycznego (m.in.: Z. Wendyński, K. Pałubicki, F. Krysiewiczowa, J. Prekier, S. Turowski). Zaproponowano powstanie na terenie Bydgoszczy STUDIA OPEROWEGO, które otwarto 5 stycznie 1956 r. (kierownictwo Zdzisława Wendyńskiego) W styczniu 1956 roku mecenas Jan Prekier zaproponował zorganizowanie chóru operowego znanemu bydgoskiemu chórmistrzowi - Antoniemu Rybce. W połowie lutego 1956 r. w pomieszczeniach Społecznego Ogniska Artystycznego przy Al. I Maja przeprowadzono przesłuchania i rejestrację kandydatów; wybrano 60 chórzystów, których podzielono na sekcje (kierownicy sekcji: Czesław Kabaciński, Michał Kinasz, Jan Bukowski, Antoni Rybka). 1 stycznia 1958 roku Zarząd Towarzystwa Muzycznego postanowił zaangażować chórzystów na 1/2 etatu. Debiut sceniczny chóru, to uczestnictwo w pierwszych premierach: operach S. Moniuszki Flis i Verbum nobile (21 września 1956). Dobry poziom artystyczny prezentowanych przedstawień, duże zainteresowanie mieszkańców Bydgoszczy spektaklami Studia operowego oraz polepszające się warunki do działalności artystycznej spowodowały, że staraniem Towarzystwa Muzycznego 3 marca 1959 r. na premierze J. Offenbacha Opowieści Hoffmanna przekształcono Studio w TEATR MUZYCZNY OPERY I OPERETKI 22 lutego 1960 r. na podstawie Uchwały Miejskiej Rady Narodowej w Bydgoszczy przemianowano ponownie bydgoską scenę na państwowe przedsiębiorstwo PAŃSTWOWY TEATR MUZYCZNY OPERTY I OPERETKI, a w 1964 r. nastąpiła kolejna zmiana nazwy instytucji na OPERA I OPERETKA W BYDGOSZCZY. 1 września 1979 r. teatr bydgoski otrzymał nazwę Państwowa Opera w Bydgoszczy (w 1990 zmieniną przez dyr. A. Jurczyka na OPERA 'NOVA' w Bydgoszczy), a funkcję dyrektora i kierownika artystycznego powierzono Adamowi Pałce - chórmistrzowi i dyrygentowi z Krakowa. W latach 1981-1990 dyrektorem opery była Alicja Weber Po 27 latach pracy z chórem operowym w 1983 roku Antoni Rybka odchodzi na zasłużoną emeryturę. Funkcję kierownika przejmuje wówczas na rok Czesław Kaczmarek. W sezonie artystycznym 1984/85 na stanowisko to zatrudniono Henryka Wierzchonia, który z przerwą w latach 1991-1992 pełni tę funkcję do dziś. W latach 1991-1992 kierownictwo chóru powierzono Maciejowi Banachowi. W listopadzie 1989 Henryk Wierzchoń tworzy Chór Kameralny przy Państwowej Operze w Bydgoszczy. Zespół ten koncertuje głownie za granicą.
lit: Małgorzata Królak-Radziejewska Działalność chóru operowego w Bydgoszczy, w ZN 14 AM Bydgoszcz 2000 A. Weber, Z dziejów opery w Bydgoszczy 1956-1994, AM Bydgoszcz 1996.
