Imię
Franciszek
Nazwisko
Zieliński
Miejsce urodzenia
Duisburg
Miejsce śmierci
Bydgoszcz
Biografia
Franciszek Zieliński urodził się 27 sierpnia 1912 r. w Duisburgu - Nadrenia z ojca - Andrzeja i matki Marianny z domu Sobkowiak. Zmarł 02 VIII 2000 roku w Bydgoszczy.
W roku 1920 rodzice reemigrują z nim do wolnej Polski. Zamieszkali w Bydgoszczy - na przedmieściu Jachcice. Gry na skrzypcach uczył się od 10 roku życia u znakomitego skrzypka bydgoskiego Jana Wojnowskiego. Grywał w szkolnym tercecie smyczkowym, kierowanym przez nauczyciela Franciszka Lehmanna. 11 sierpnia 1926 r. wstąpił do miejscowego chóru mieszanego pod nazwą Towarzystwo Śpiewu "Lutnia" Bydgoszcz-Jachcice, w którym dyrygentem jest jego były nauczyciel Fr. Lehmann. We wrześniu 1926 roku rozpoczął naukę w szkole urzędniczo-handlowej Fabryki Maszyn Cukrowniczych i Cementowniczych - H. Löhnert - dzisiejszy MAKRUM w Bydgoszczy. Jednocześnie wstępuje do konserwatorium B. Winterfelda w Bydgoszczy, pobierając naukę gry na fortepianie. 19 maja 1933 r. w przejął obowiązki dyrygenta w "Lutni". Liczył wówczas lat 20 i był najmłodszym wśród dyrygentów chóralnych ówczesnego Bydgoskiego Okręgu Śpiewaczego. W tymże roku chór wydelegował go na kurs dla nauczycieli śpiewu, organizowany przez Kuratorium Okręgu Szkolnego w Bydgoszczy. 12 kwietnia 1934 r. został powołany do 62 Pułku Piechoty Wielkopolskiej w Bydgoszczy. Za specjalnym zezwoleniem Dowódcy Okręgu Korpusu Nr VIII, o które wystąpiła jego "Lutnia", prowadził nadal dyrygenturę w tym chórze. W latach 1934 i 1935 dwukrotnie wystąpił z chórem w zawodach międzychóralnych, zorganizowanych przez Bydgoski Okręg Śpiewaczy w byłej Resursie Kupieckiej w Bydgoszczy. Chór zdobył czołowe punktacje w rzędzie chórów średnich. W roku 1935 - rozkazem dowódcy 62 Pułku został instruktorem śpiewu na cały pułk, z zadaniem szkolenia instruktorów i podniesienia poziomu śpiewu w kompaniach. W okresie służby wojskowej, którą przedłużył jako podoficer nadterminowy, uzupełnił wykształcenie na kursach wieczorowych, organizowanych przez zajmujący się oświatą na terenie wojska Polski Biały Krzyż - do 6 klas gimnazjum. W roku 1938 - bezpośrednio z wojska przeszedł do służby w PKP. Chór prowadził w dalszym ciągu aż do wybuchu wojny. W czasie okupacji udzielał młodzieży po kryjomu lekcji gry na skrzypcach i akordeonie. W roku 1946 - ponownie objął dyrekcję reaktywowanej po wojnie "Lutni". Przygotował z zespołem: Nowowiejskiego "Ojczyzna", Panufnika "Kantata o Stalinie", Rudzińskiego "Chłopska Droga", Wiłkomirskiego "Kantata wrocławska PAFAWAG", wykonywane z innymi chórami i orkiestrą Bydgoskiego Towarzystwa Muzycznego, późniejszą Filharmonią Pomorską. W roku 1948 - na pierwszym po wojnie współzawodnictwie chórów Okręgu Bydgoskiego zorganizowanym w Szubinie, "Lutnia" pod jego dyrekcją, będąca dotychczas w rzędzie chórów III kategorii, uzyskała kategorię II. W 1948 został mianowany "członkiem honorowym" chór Lutnia. W 1952 r. Komisja Weryfikacyjna przy Zarządzie Okręgu Związku Zawodowego Pracowników Kultury w Bydgoszczy - przyznała mu instruktora I kategorii. 1952 objął kierownictwo artystyczne w zakładowym chórze mieszanym przy Zarządzie Wojewódzkim Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Bydgoszczy z później przyjętą nazwą "Lira". Dyrygwał nim nieprzerwanie przez 8 lat. Dyrygował także chórem "Harmonia". Po 8 miesiącach intensywnej pracy, "Harmonia" zdobyła na zawodach śpiewaczy w Kcyni - I kategorię. W roku 1953 - Zarząd Okręgu II (bydgoskiego) Pomorskiego Związku Śpiewaczego powołał go na zastępcę społecznego dyrektora artystycznego Okręgu. W 1954 roku został aktywnym członkiem Okręgowego Komitetu nr 1 Frontu Jedności Narodu na bydgoskim przedmieściu Jachcice. Funkcje pełnił nieprzerwanie przez 12 lat. Był współzałożycielem i dyrygentem chóru mieszanego działającego w zakładzie pracy (Z-dy Energ. Okr. Półn.) pod nazwą "Energetyk". W roku 1955 - Zarząd Bydgoskiego Okręgu Śpiewaczego powierzył mu funkcję dyrektora artystycznego. Funkcję dyrektora artystycznego pełnił do 1973. W 1973 roku jego "Lutnia", na współzawodnictwie chórów Okręgu Bydgoskiego odbytym w Mroczy, zdobywa klasę chóru I kat. Od 1958 roku członek Zarządu i Komisji Artystycznej Pomorskiego Związku Śpiewaczego - w Toruniu. W 1959 roku objął funkcję zastępcy dyrektora artystycznego Pomorskiego Związku Śpiewaczego. W 1960 prowadził dwutygodniowe seminarium dla dyrygentów chóralnych, organizowane przez WDK w Bydgoszczy na temat: "Metodyka pracy z chórem i jego prowadzenie". W 1960 roku, z okazji 60-lecia działalności Bydgoskiego Okręgu Śpiewaczego prowadził koncert połączonych chórów ("Dzwon", "Harmonia" i "Lutnia") i Orkiestry Filharmonii Pomorskiej wykonując utwór Nowowiejskiego pod tytułem "Kujawiak". Od 2 lutego 1961 do 1966 roku był kierownikiem artystycznym chóru męskiego I kategorii ZZK "Hasło" w Bydgoszczy. W 1965 roku na Walnym Zjeździe Delegatów ZPZSiI w Warszawie został wybrany członkiem Zarządu Głównego, na okres 4 lat. Od 1966 - wiceprezes zarządu Pomorskiego Związku Śpiewaczego w Toruniu. W roku 1967 - wstąpił do Stronnictwa Demokratycznego. W 1969 roku - zdobył uprawnienie instruktora zespołów muzycznych kategorii "S" - specjalnej. W 1971 roku - 8 maja odznaczony zostaje przez Radę Państwa - Złotym Krzyżem Zasługi. W roku 1974 - 7 kwietnia Zarząd 11 Okręgu Śpiewaczego w Bydgoszczy mianuje go swoim "członkiem honorowym" - za 20 letnią nie przerwą działalność artystyczną w Bydgoskim Okręgu Śpiewaczym. "Lutnię" prowadził do 1979 roku do czasu zawieszenia działalności Zespołu.
Odznaczenia:
1952 - Odznaka Honorowa III st. Zjednoczonych Zespołów Śpiewaczych i Instrumentalnych w Warszawie
1956 - Odznaka Honorowa II st. Zjednoczonych Zespołów Śpiewaczych i Instrumentalnych w Warszawie
1959 - Odznaka Honorowa I st. Zjednoczonych Zespołów Śpiewaczych i Instrumentalnych w Warszawie
1960 - Zasłużony Obywatel Miasta Bydgoszczy - Prezes MRN w Bydgoszczy
1964 - Odznaka Honor. I st. z laurem, Zj.Pol.Zesp.Śp.i Instr. w Warszawie
1964 - medal "Tysiąclecia Państwa Polskiego"
1967 - Odznaka brązowa Zw. Zaw. Prac. Energ.
1970 - "Zasłużony Działacz Kultury"
1971 - Złoty Krzyż Zasługi
1971 - srebrna odznaka Zw. Zaw. Prac. Energ.
1974 - Złota odznaka honorowa TPPR
1976 - złota odznaka Zw. Zaw. Prac. Energ.
1977 - Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
1977 - srebrna odznaka Centr. Zw. Spółdzielni Budownictwa Mieszkaniowego
Wyróznienia
1948 - chór "Lutnia" mianuje go członkiem honorowym
1954 - podziękowanie dyrekcji Filharmonii Pomorskiej za bezinteresowne i na wysokim poziomie artystycznym przygotowanie koncertu z okazji II Zjazdu PZPR
1960 - nagroda miasta Bydgoszczy - za zasługi w upowszechnianiu kultury
1962 - chór "Lutnia" nadaje mu tytuł dyrygenta honorowego
1965 - Imienne podziękowanie Przewodniczącego Prez. PWRN w Bydgoszczy - za długoletnią pracę i piękne sukcesy na polu upowszechnienia i rozwoju kultury
1965 - Dyplom wojewódzkiego komitetu SFOS za działalność na rzecz Społecznej Funadacji Odbudowy Kraju i Stolicy
1964 - podziękowanie Wydziału Kultury Przewod. WRN w Bydgoszczy - za sukcesy na polu upowszechnienia i rozwoju kultury w okresie XX-Lecia PRL
1965 - Imienne podziękowanie Przew. MRN w Bydgoszczy - za wkład pracy w upowszechnieniu kulturyna terenie miasta
1975 - list gratulacyjny Ministerstwa Kultury i Sztuki - z okazji 45-lecia działalności społeczno-kulturalnej
1974 - członek honorowy II okręgu Śpiewaczego PZCHiO w Bydgoszczy
Twórczość:
1951 - "Wciąż więcej siłowni budować - nasz znak" - do słów A. Małeckiego. Pieśń na 4-głosowy chór mieszany z tow. fortepianu dedykowana Głównemu Zarządowi Związku Zawodowego Pracowników Energetyki w Warszawie; rozpowszechniona i przekazana wszystkim świetlicom tego resortu w kraju. Zakupiona również przez Polskie Radio Bydgoszczy.
1951 - "Stare Miasto" do słów J. Tuwima. Piosenka na 4-głosowy chór mieszany z tow. fortepianu. Napisana i wykonywana z okazji Miesiąca Odbudowy Warszawy.
1951 - "Hymn Związku Zawodowego Kolejarzy" do tekstu Edwarda Szymańskiego. Na 4-głosowy chór męski z tow. fortepianu, aranżowana później na małą orkiestrę symfoniczną. Napisana na zamównienie ZNTK Bydgoszcz.
1962 - "Sztandar PPR" - do tekstu nieznanego autora. Kantata na chór męski z tow. fortepianu. Napisana z okazji 20-lecia PPR. DedykowanaWojewódzkiemu Komitetowi PZPR w Bydgoszczy
1964 - "Dwudziestolecie" - do tekstu S. Staffa. Pieśń na 4-głosowy chór mieszany z tow. fortepianu. Skomponowana na zamówienie Zarządu Pomorskiego Związku Śpiewaczego z okazji 20-lecia PRL. Po 10 latach wznowiono ją pod tytułem "Trzydziestolecie"
1965 - "Na Ludowo" - wiązanka pieśni ludowych na chór męski z tow. fortepianu - trwająca 9,5 minut. Dedykowana prezesowi chóru męskiego "Hasło"- Henrykowi Łukaszkiewiczowi.
1969 - "Pieśń Robotników Polskich" - do słów W. Broniewskiego
1969 - "Na nowej drodze" - do słów St. Piotrowskiego
1969 - "Nasz kraj" - do słów Tadeusza Urgacza
1972 - "Piosenka o Bydgoskiej Spółdzielni Mieszkaniowej" - do tekstu własnego.
Ponadto liczne opracowania utworów ludowych i popularnych na zespoły chóralne.
Funkcje społeczne:
1952 instruktor społecznym przy ORZZw Bydgoszczy
1952 - Członek Rady Artystycznej Bydgoskiego Okręgu Śpiewaczego
1955 - z-ca dyrektora artystycznego Bydgoskiego Okręgu Śpiewaczego
1954 - Członek okręgu Komitetu FJN w Bydgoszczy
1955 - dyrektor artyst. Bydg. Okręgu Śpiewaczego
1958 - Członek Zarządu i Komisji Artystycznej Pomorskiego Związku Śpiewaczego w Toruniu
1959 - za-ca dyrektora artystyczengo PZŚ w Toruniu
1965 - Członek Zarządu Głównego Zjednoczenia Polskich zespołów śpiewaczych instrumentalnych
1966 - Wiceprezes Zarządu Pomorskiego Związku Śpiewaczego - Toruń
1967 - Członek Zarządu Koła Pracowników Przedsiębiorstw Państwowych Stronnictwa Demokratycznego Bydgoszcz
1971 - Członek Rady Bydgoskiej Spółdzielni Mieszkaniowej
1973 - przewodniczący Komisji Społeczno-wychowawczej Bydgoskiej Spółdzielni Mieszkaniowej
1976 - przewodniczący Komisji rewizyjnej Oddziału Pomorskiego PZCHiO- Toruń.
oprac. na podstawie danych przekazanych przez rodzinę - dr Aleksandra Kłaput-Wiśniewska
