OSOBY

Imię

Konrad

Nazwisko

Pałubicki

Miejsce urodzenia

Dziembówek

Miejsce śmierci

Gdańsk

Tytuł akademicki

profesor

Biografia

Konrad Pałubicki urodził się 16 marca 1910 roku w Dziembówku kołu Ujścia w Pilskiem. Dzieciństwo spędził na Pomorzu u dziadków, natomiast z chwilą zakończenia działań wojennych zamieszkuje wraz z rodzicami i rodzeństwem w Bydgoszczy. W księgach adresowych nazwisko ojca - Franciszka Pałubickiego (w księgach adresowych M. Bydgoszczy początkowo tj. do 1922 roku widnieje nazwisko Franciszek Pałubiński, potem dopiero Pałubicki. Również w recenzjach z lat 1946-1947, ukazujących się w prasie bydgoskiej, Konrad Pałubicki opisywane jest jako Pałubiński. Domniemywać należy, że pomyłki owe zarówno w stosunku do ojca jak i syna wynikały z nadgorliwości niemieckich urzędników do przypisywania końcówki -ski polskim nazwiskom) pojawia się 1920 wraz z dookreśleniem zawodu jako pomocnik kolejarza, później urzędnik kolejowy. Matka Wanda z domu Wyrwicka była pedagogiem, grała na fortepianie i to ona właśnie zaszczepiła synowi humanistyczne wartości i zamiłowanie do muzyki, literatury, teatru. Konrad Pałubicki był najstarszym z pięciorga dzieci. Wraz z siostrą Elżbietą (ur. 1915) dożył sędziwego wieku. Natomiast z trojga braci: Albin (ur. 1920) zmarł tuż po zdaniu matury, Henryk (ur. 1925) zaginął w czasie wojny, zaś Rajmund (ur. 1930) zginął w wieku 15 lat na Stadionie Miejskim w Bydgoszczy śmiertelnie raniony zabłąkaną kulą radzieckiego żołnierza, wiwatującego podczas manifestacji pierwszomajowej w 1945 roku. Konrad Pałubicki ukończył państwowe Gimnazjum Humanistyczne. Gry na fortepianie uczył się u Magdaleny Bylczyńskiej. Jako stypendysta Dyrekcji Gdańskiej PKP odbył studia muzyczne na uniwersytecie Poznańskim. 22VI 1937 uzyskał tytuł magistra filozofii w zakresie muzykologii. Jego praca dyplomową był monografia pieśni „Na Podolu biały kamień”. Jednocześnie ukończył klasę gry na fortepianie Jana Skrzydlewskiego w Wielkopolskiej Szkole Muzycznej. Prywatnie studiował teorię i kompozycje u B. Poradowskiego w Poznaniu. Od 10 IX 1937 do 1 IX 1939 pracował jako kontraktowy nauczyciel śpiewu i muzyki w Państwowym Gimnazjum i Liceum w Jarocinie. prowadził chór i orkiestrę szkolną. Wybuch II wojny światowej zastaje Konrada Pałubickiego w Bydgoszczy. Szczęśliwie unika represji hitlerowskich skierowanych wobec bydgoskich nauczycieli. Nie widnieje bowiem na liście kuratorium pomorskiego tylko poznańskiego. Mimo wszystko spiesznie opuszcza Bydgoszcz. Jedzie w okolice Kutna, potem do Krakowa, gdzie pozostaje do końca wojny. Pracuje nauczając na tajnych kompletach przedmiotów humanistycznych: łaciny, historii, ale także matematyki i fizyki. Przede wszystkim jednak udziela lekcji fortepianu. Sam się dokształca, podejmuje studia pianistyczne u Zbigniewa Drzewieckiego i kompozytorskie u Kazimierza Sikorskiego, dojeżdżając od 1942 roku do Warszawy. Kończy się wojna. Konrad Pałubicki wraca do Bydgoszczy i nieomal natychmiast, bo już od lutego 1945 roku rozpoczyna pracę w Miejskim Konserwatorium Muzycznym, funkcjonującym od 15 października tego roku jako Pomorska Średnia i Niższa Szkoła Muzyczna w Bydgoszczy. Wykłada przedmioty z zakresu teorii muzyki, przede wszystkim harmonię, kontrapunkt i formy muzyczne. Od 1 maja 1945 roku był referendarzem w oddziale muzyki w Wydziale Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego w Bydgoszczy funkcje tę pełnił do 1947 roku. Od roku 1952 pracuje już wyłącznie w Państwowym Liceum Muzycznym, kierując wydziałem instruktorskim. Z tą szkołą formalnie rozstanie się w 1958 roku, choć długo jeszcze pozostanie jej konsultantem w zakresie teorii muzyki i kompozycji. Równolegle od 1950 roku związał się z Państwową Wyższą Szkołą Muzyczną w Sopocie, potem Akademią Muzyczną w Gdańsku, pełniąc tam rozliczne funkcje: dziekana Wydziału Kompozycji i Teorii Muzyki (1952-1970), kierownika Katedry Kompozycji i Teorii Muzyki (1961-1972) i prorektora (1971-1972). 1 II 1957 nadano mu tytuł naukowy docenta, w 1967 profesora nadzwyczajnego. Równolegle z pracą pedagogiczną Konrad Pałubicki aktywnie włączył się w wir działań organizatorskich. Od 1 maja 1945 roku obejmuje stanowisko referendarza w Wydziale Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego Pomorskiego; 11 września powstaje Oddział Muzyki w tym wydziale, którym Konrad Pałubicki kieruje. W jego gestii pozostawały trzy referaty: szkół muzycznych i choreograficznych, twórczości muzycznej i koncertów oraz zespołów muzycznych. Z perspektywy lat ocena działalności Wydziału Kultury i Sztuki zapisała się jako „prężna i owocna”. Sam dział muzyczny mógł się wykazać wielu działaniami, choć rola urzędnika nie bardzo odpowiadała Konradowi Pałubickiemu, bo w dwa lata później zrezygnował z niej. W 1945 roku odnajdujemy także nazwisko Konrada Pałubickiego w utworzonym z inicjatywy Witolda Bełzy11 Komitecie Obchodów 600-lecia Bydgoszczy. Obchody te „rozrosty się do rozmiarów wielkiej manifestacji”, która miała wykazać znaczącą role Bydgoszczy w odbudowie gospodarczej i kulturalnej kraju. Na użytek tego przedsięwzięcia powołano - w ramach Komitetu - szereg sekcji: urbanistyczna, imprez, wystaw, artystyczno-plastyczną i muzyczną. Na czele tej ostatniej stanął Konrad Pałubicki. W okresie przewodniczenia jego jak i Jerzego Jasieńskiego sekcja zrealizowała szereg bardzo cennych inicjatyw. Przede wszystkim zorganizowano Festiwal Muzyki Polskiej. Odbyt się on w dniach od 25 do 31 sierpnia 1946 roku. Równocześnie - z inicjatywy Konrada Pałubickiego - odbyt się plenarny Zjazd Komisji Programowej Szkolnictwa Muzycznego przy Ministerstwie Kultury i Sztuki. Sekcja muzyczna Komitetu Obchodów 600-lecia ogłosiła nadto konkurs na hejnał bydgoski, powołała do życia Pomorską Orkiestrę Symfoniczną, zrealizowała kilkanaście audycji radiowych i koncertów, czuwała nad oprawą muzyczna obchodów. 26 marca 1946 roku rozstrzygnięto konkurs na hejnał Bydgoszczy, do którego przystąpiło 26 osób. Jury pod przewodnictwem dra Stefana Haupego wybrało fragment muzyczny o wyraźnie kaszubskich motywach (rękopis hejnału bydgoskiego stanowi aneks niniejszego artykułu). Jego twórcą był, wówczas 36-letni, Konrad Pałubicki. Ustalono, że począwszy od 19 kwietnia 1946 roku (był to dzień inauguracji obchodów 600-lecia Bydgoszczy) będzie on rozbrzmiewał trzykrotnie w ciągu dnia z wieży kościoła sióstr Klarysek przy ul. Gdańskiej. W ramach obchodów 600-lecia, 18 czerwca 1946 roku odbył się także pierwszy koncert kompozytorski Konrada Pałubickiego w Bydgoszczy. Od samego początku reaktywowania Towarzystwa Muzycznego w Bydgoszczy Konrad Pałubicki jest jego aktywnym członkiem. Zostaje wybrany - 27 grudnia 1946 roku - do władz Sądu Organizacyjnego, potem staje się członkiem Rady Artystycznej, sprawującej opiekę nad Pomorską Orkiestrą Symfoniczną, a od 1951 roku pełni funkcję członka Zarządu. W latach 1956-1960 jest wiceprezesem Towarzystwa. Jako działacz tegoż jest współautorem wielu ważkich i mających ogromne znaczenie dla życia muzycznego Bydgoszczy i Pomorza działań, takich jak powołanie: - Pomorskiej Orkiestry Symfonicznej (1946), - sieci społecznych ognisk artystycznych, - Studia Muzycznego im. Emila Młynarskiego, funkcjonującego obok Państwowego Liceum Muzycznego w randze szkoły stopnia średniego (1960), - Studia Operowego jako zalążka przyszłego teatru muzycznego w Bydgoszczy (1956). Omówienie każdej z agend Towarzystwa Muzycznego przekroczyłoby temat i ramy tego artykułu. Zaznaczę więc tylko, że Konrad Pałubicki uczestniczył we wszystkich działaniach Towarzystwa z pasją i oddaniem. W grudniu 1987 roku - z okazji 65-lecia Towarzystwa - otrzymał jego Honorowe Członkostwo, które cenił sobie bardzo wysoko. Obok wielu działań natury artystycznej i muzycznej Konrad Pałubicki ujawnił jeszcze jedną cechę: zamiłowanie do badań naukowych. Wraz z Andrzejem Szwalbe przystępuje do organizacji Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego (1958) i przez dziesięć lat (1958-1968) pełni funkcję przewo-dniczącego Wydziału Nauk Humanistycznych. Pod jego redakcją ukazuje się 15 zeszytów naukowych BTN zatytułowanych „Z dziejów muzyki polskiej”. Cykl ten stanowi bardzo ważny rozdział historiograficznych badań najdawniejszych źródeł i zabytków muzyki polskiej. Tę niekompletną listę działań organizatorskich Konrada Pałubickiego należy jeszcze uzupełnić ścisłą współpracą z Uniwersytetem Warszawskim - Katedrą Muzykologii, w wyniku której narodziły się sesje muzykologiczne w ramach Festiwali Bydgoskich „Musica Antiqua Europae Orientalis”. W 1968 roku K. Pałubicki przeprowadził się do Gdańska. Działał w Związku kompozytorów polskich w Gdańsku, który utworzono z jego inicjatywy. w latach 1964-1974 pełnił w nim funkcję prezesa. Wszystko to dzieje się równolegle z podjętą od 1949 roku pracą naukową i dydaktyczną oraz pełnieniem funkcji dziekańskich w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Sopocie (potem w Gdańsku). Wszystko to odbywa się równolegle z jego twórczością kompozytorską. Jego kompozycje nagradzane były na wielu konkursach: z okazji 25-lecia wyzwolenia Gdańska - II nagroda za Balladę gdańską, w 1971 roku na Konkursie Kompozytorów Muzyki Kameralnej - I nagroda za Sonatę na obój i fortepian, 1975 wyróżniony na festiwalu Pianistyki Polskiej Słupsku za kompozycje na fortepian. Ostatni koncert kompozytorski odbył się 16 II 1992 roku. Odznaczenia i nagrody: dwukrotnie nagroda I stopnia Ministerstwa Kultury i Sztuki, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi (1957) medal X-lecia PRL 1955. 

Zmarł 22 X 1992 w Gdańsku, pochowany 26 X 1992 na cmentarzu Nowofarnym w Bydgoszczy.

wg programu koncertu kompozytorskiego Filharmonii Pomorskiej z 1980

Zobacz:

Marlena Pietrzykowska, Bydgoska działalność pedagogiczna Konrada Pałubickiego, w: Nauczyciele muzyki na Pomorzu i Kujawach, pod red. A. Kłaput-Wiśniewskiej, Bydgoszcz 2008, ss. 157-163.

Alicja Weber, Pałubicki Konrad, [hasło w:] Bydgoski Leksykon Operowy, pod red. Z. Prussa, Bydgoszcz 2002.